اشتغال زن در اقتصاد خانواده از نگاه فقه و حقوق موضوعه

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

2 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

3 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22034/ejs.2022.328338.1149

چکیده

زمینه و هدف: اشتغال زنان همواره از موضوعات محل بحث و نظر بوده است. در این مقاله تلاش شده به بررسی اشتغال زن در اقتصاد خانواده از نگاه فقه و حقوق موضوعه پرداخته شود.
مواد و روش‌ها: مقاله توصیفی - تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه‌ای به بررسی سؤال مورد اشاره پرداخته است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: یافته‌ها حاکی است که از منظر فقه و حقوق موضوعه اشتغال زنان پذیرفته شده است. البته اشتغال زنان در فقه و حقوق تابع شرایطی است. اسلام اساساً اشتغال و کسب درآمد را برای زنان ممنوع نمی‌داند و در اغلب مشاغل زنان را بدون اشکال می‌داند. اشتغال زنان می‌تواند نقش مؤثری در کمک به اقتصاد خانواده داشته و باعث ارتقاء شرایط اقتصادی خانواده و جامعه شود.
نتیجه‌: توجه به وضعیت کار و اشتغال زنان و هدایت آن‌ها به بازار کار می‌تواند زمینه بهره‌گیری بهتر جامعه از این نیروی بالقوه را فراهم آورد. به ‌طور کلی برای بهبود شرایط اشتغال زنان که موجب مشارکت بیشتر آنان در کار و حضور در اجتماع و در نتیجه پیشرفت مادی و معنوی جامعه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


- ابن شعبه، حسن بن علی، تحف العقول عن آل رسول‌الله (صل الله علیه و آله)، قم، انتشارات آل علی، ۱۳۸۲.
- باقری، معصومه، ملتفت، حسین، شریفیان، هدایت، «بررسی تأثیر اشتغال زنان بر هرم قدرت در خانواده»، فصلنامه خانواده پژوهی، شماره هجده، 1388.
- بحرانی، سیدهاشم، حلیة الأبرار فی أحوال محمد و آله الأطهار علیهم السلام، جلد اول، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1411.
- پلویان، زهرا، «سبک زندگی خانواده‌ی اسلامی بر اساس دیدگاه‌های امام رضا (ع)»، مجموعه مقالات همایش خانواده و سبک زندگی در فرهنگ رضوی، 1394.
- جعفری، محمدتقی، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1357.
- جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن (جامعه در قرآن)، جلد هفدهم، چاپ اول، تهران، اسرا، 1387.
- جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، قم، نشر اسراء، ۱۳۸۳.
- جواهری، فاطمه، سراج­زاده، سید حسن، رحمانی، رحمان، «تحلیل اثرات اشتغال زنان بر کیفیت زندگی آنان (مطالعه موردی زنان شاغل در وزارت جهاد کشاورزی)»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، شماره هشت، ۱۳۸۹.
- چوپانی رستمی، محسن، مدبر، لیلا، «پلیس زن و خانواده با تأکید نقش اشتغال زنان بر خانواده»، مجله پلیس زن، شماره چهار، ۱۳۸۶.
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعه، جلد دوازدهم، بی‌جا، آل البیت، ۱۴۱۴.
- حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، جلد پانزدهم، قم، آل البیت، 1409.
- حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریع، جلد هفدهم، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، بی‌تا.
- رضایی آهوانویی، زهرا، «نقش زن در اقتصاد خانواده. طهوراء»، فصلنامه‌ی در عرصه‌ی مطالعات زنان و خانواده، بی‌تا.
- رفیعی، علی، درآمدی بر سیره فاطمی، قم، زمزم هدایت، 1378.
- زنده‌دل، مونا، «نگاهی به قوانین حاکم بر اشتغال زنان در ایران»، پایگاه خبری اختبار، ۱۳۹۸.
- زینالی، خدیجه، «اشتغال زن در اسلام و قران و قانون جمهوری اسلامی ایران»، گروه وکلای سنا، 1399.
- ساروخانی، باقر، جامعه‌شناسی خانواده، تهران، انتشارات سروش، 1381.
- ساوجی، مریم، حقوق زن در اسلام و خانواده، چاپ اول، تهران، انتشارات مجرد، 1371.
- سلیمانی، منصوره، «اسلام و اشتغال زنان»، پژوهش‌نامه اسلامی زنان و خانواده، شماره هشت، ۱۳۹0.
- شاهدی، سامره، فرجودی، محمدعلی، «جایگاه شغلی زن در خانواده و اجتماع از دیدگاه قرآن»، فصلنامه‌ی علمی پژوهشی زن و جامعه، شماره چهار، 1389.
- شربتیان، محمدحسن، «بررسی ابعاد و موانع اجتماعی اشتغال زنان»، پیک نور، شماره سه، ۱۳۸۷.
- صادقی مقدم، محمدحسن، امیرحسینی، امین، «نفقه و نیازهای درمانی زوجه»، مجله زن در فرهنگ و هنر، 1396.
- صدوق (ابن‌بابویه)، محمد بن علی، الخصال، مجمع البحوث الاسلامیه، 1408.
- طباطبایی، سید محمدصادق، قاسمی، وحید، پشمی، منیر، «بررسی مسئله تصدی زن بر مقام ریاست جمهوری در جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره یک، 1387.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه، 1417.
- فهیم کرمانی، مرتضی، چهره‌ی زن در آیینه‌ی اسلام و قرآن، قم، دفتر نشر اسلام، 1347.
- قمی (صدوق)، محمد بن على بن الحسین بابویه، من لایحضره الفقیه، جلد سوم، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۴.
- کریمی موغاری، زهرا، نظیفی نائینی، مینو، عباسپور، سحر، «عوامل اقتصادی مؤثر بر اشتغال زنان در ایران»، فصلنامه مطالعات زنان، شماره سه، ۱۳۹۲.
- کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، جلد پنجم، بیروت، بی‌نا، ۱۳۵۸.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، جلد چهارم، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷.
- ماسن پاول­هنری، کانجر، جان­جین­وی، کیگان، جروم، هوستون، آلتاکارول، رشد و شخصیت کودک، ترجمه مهشید یاسایی، تهران، نشر مرکز، 1376.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، جلد چهل و سوم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1403.
- منصورنژاد، محمد، زنان، حقوق، کرامت و هویت، تهران، انتشارات جوان پویا، 1386.
- نادعلی، فاطمه، «تشویق به کار و تلاش از منظر قرآن و روایات»، فصلنامه کوثر، شماره بیست و چهار، 1391.
- ندری ابیانه، فرشته، «خانه‌داری، اشتغال و زنان ایرانی»، مجله مباحث بانوان شیعه، شماره نه، 1385.
- نوری، اعظم، «اشتغال زنان از دیدگاه اسلام»، مجله نامه جامعه، شماره هشتاد و پنج، 1390.
- نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، جلد دوم، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰8.
- نوری، حسین، مستدرک الوسائل، جلد چهاردهم، قم، مؤسسه آل البیت، بی‌تا.
- یزدانی، محمدحسین، «بررسی دیدگاه زنان شاغل درباره تأثیر اشتغال زنان بر استحکام خانواده»، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد خلخال، شماره پنج، 1384.