نقش عرف در تعیین حقوق مالی زوجین از منظر فقه امامیه

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار گروه الهیات_ فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 استادیارگروه الهیات_ فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

10.22034/ejs.2022.331062.1169

چکیده

زمینه و هدف: حقوق مالی زوجین از عرف و شرایطی که زوجین در آن زندگی می‌کنند، اثر می‌پذیرد. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر نیز بررسی جایگاه عرف در تعیین حقوق مالی زوجین از منظر فقه امامیه است.
مواد و روش‌ها: برای بررسی موضوع حاضر از روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر اسناد و منابع فقهی و حقوقی اسلامی بهره برده شد.
یافته‌ها: بنای زندگی مشترک با ابتناء بر محبت، تعاون و از خود گذشتگی است. برای دستیابی به این معیارهای اصیل و بنیادین نیازمند در نظر گرفتن تحولات و تغییرات در حقوق، تکالیف و به تبع آن نظام حقوقی در جامعه اسلامی هستیم که از آن با عنوان عرف یاد می‌شود.
ملاحظات اخلاقی: انجام پژوهش حاضر با در نظر گرفتن ملاحظات اخلاقی از جمله دقت در منابع و ارجاع-دهی علمی میسر شده است.
نتیجه گیری: مبنا قرار دادن عرف به معنای اهمیت تنظیم حقوق و تکالیف در نظام خانواده، توجه به شرایط زمانی و مکانی، خارج نشدن از معیارهای فراگیر شریعت اسلامی و تقدم قداست نظام خانواده و زندگی زوجین بر امور فرعی است.

کلیدواژه‌ها


- قرآن کریم.
- ابن تراب، مریم، «نقش عرف در حقوق همسران»، نشریه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، دوره پانزدهم، شماره پنجاه و دو، 1389.
- اسدخانی، فریبا، میزان رضایت از زندگی زناشویی و رابطه آن با نقش جنسیتی در زنان شاغل متأهل، تهران، معاونت سیاسی و امنیتی امور بانوان، 1378.
- جبعی عاملی، زین الدین، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدّمشقیه، بی­جا، مکتب االعالم االسالمی، 1416.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، حقوق خانواده، تهران، نشر گنج دانش، 1386.
- جعفری لنگرودی، مجمدجعفر، مقدمه علم حقوق، تهران، گنج دانش، 1380.
- جوکار، معصومه، «حقوق و وظایف متقابل زن و شوهر»، مجله طهورا، دوره چهارم، شماره هشت، 1390.
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، نشر مؤسسه آل البیت، 1409.
- سیوری، مقداد، کنز العرفان فی فقه القرآن، تهران، انتشارات مرتضوی، 1369.
- طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دارالعلم، 1378.
- عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، 1375.
- فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1381.
- قربانی درآباد، بهزاد، «حقوق مالیه عمـومی شاخه­ای نوین در حقوق عمومی»، دوره دوم، شماره شش، 1397.
- کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده، تهران، میزان، 1382.
- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده، تهران، انتشار بهمن برنا، 1378.
- کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1375.
- گرجی، ابوالقاسم، بررسی تطبیقی حقوق خانواده، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1384.
- محقق داماد، سید مصطفی، بررسی فقهی-حقوقی خانواده، تهران، نشر علوم اسلامی، 1385.
- مطهری، مرتضی، نظام حقوقی زن در اسلام، تهران، انتشارات صدرا، 1370.
- مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمس، تهران، مؤسسه الصادق، للطباعه و النشر، 1377.
- مکی، محمد، الدروس الشریعه فی فقه االمامیه، چاپ اول، مشهد، مجمع البحوث االسالمیه، 1412.
- موسوی خمینی، روح اللّه، انوار الهدایه فی التّعلیقه علی الکفای، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1372.
- موسوی هاشمی، حسن، پاشازاده، حسن، صغیری، اسماعیل، غریبه، علی، «انواع حقوق مالی در حقوق مدنی ایران با نگاهی به غرب»، فصلنامه حقوق اسلام و غرب، دوره ششم، شماره چهار، 1398.
- مهریزی، مهدی، فقه پژوهشی، تهران، نشر سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1382.
- نجفی، محمدحسین، جواهرالکلام فی شرایع الاسلام، تهران، انتشارات اسلامیه، 1416.