سیاست جنایی ایران درجرایم اقتصادی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه حقوق، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

3 استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22034/ejs.2022.334504.1197

چکیده

زمینه و هدف: اقتصاد در زندگی افراد جامعه، نقش بی­بدیلی را ایفا می­کند و به دلیل برخورد مستقیم با زندگی مردم، اساسی بوده و به هیچ عنوان نمی­توان آن­ را نادیده گرفت؛ به نحوی که به نقل از معصومین، نابسامانی در حوزه اقتصاد نه تنها باعث اخلال در حوزه­های دیگر زندگی می­شود بلکه دین و معاد انسان را نیز تحت تأثیر خود قرار می­دهد. هدف ما در این تحقیق تبیین سیاست جنایی ایران در مواجهه با جرایم اقتصادی از منظر حقوق موضوعه می­باشد.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر به شیوه توصیفی - تحلیلی و ابزار تحقیق، فیش­برداری از منابع کتابخانه­ای می­باشد.
ملاحظات اخلاقی: از ابتدا تا انتهای مقاله اصول صداقت و امانت­داری رعایت گردیده است.
یافته‌ها: برقراری و حفظ نظم اقتصادی در گرو مبارزه با اخلال­گران در نظام اقتصادی و مجرمین اقتصادی است. مبارزه با جرایم اقتصادی هم موجب برقراری نظم اقتصادی می­شود و هم از آثار و تبعات مضر اختلال در اقتصاد کشور جلوگیری می­کند.
نتیجه‌: سیاست جنایی ایران در قبال جرائـم اقتصادی با چالش­های عدیده­ای مواجه می­باشد. از اساسی­ترین این چالش­ها و ابهامات می­توان به عدم تبیین جامع و مانع از مفهوم و هدف جرایم اقتصادی، گستره پرونده­ها، نحوه اتخاذ سیاست کیفری و میزان تناسب و اثربخشی آن اشاره نمود

کلیدواژه‌ها


- آیت، علیرضا، پاکزاد، بتول، عالی­پور، حسن، صابر، محمود، «توجیه رسیدگی افتراقی برای جرایم اقتصادی: تهدید جرم یا خطر مرتکب»، پژوهش حقوق کیفری، دوره هشتم، شماره بیست و هشت، 1389.
- ابراهیمی، شهرام، صادق­نژاد نائینی مجید، «تحلیل جرم­شناختیِ جرایم اقتصادی»، دوره دوم، شماره پنج، 1392.
- الوانی، سید مهدی، شریف­زاده، فتاح، فرآیند خط مشی­گذاری، چاپ نخست، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1379.
- بوزان، باری، ویور، ال.، دوویلد، پاپ، چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، ترجمة علیرضا طیب، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1386.
- پاک نیت، مصطفی، افتراقی شدن دادرسی کیفری، چاپ اول، تهران، میزان، 1396.
- پیکا، ژرژ، جرم­شناسی، برگردان علی حسین نجفی ابرندآبادی، بی­جا، دانشگاه شهید بهشتی، 1370.
- جعفری مسلم، مجتبی، آقابابایی، عظیم، «جرم اخلال کلان در نظام اقتصادی در قانون اخلالگران در نظام اقتصادی کشور و ماده 286 قانون مجازات اسلامی»، نشریه علمی پژوهش­های حقوقی، دوره بیستم، شماره چهل و هفت، 1400.
- حسنی، جعفر، مهرا، نسرین، «نقدی بر مفهوم جرم اقتصادی در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، مطالعات حقوق کیفری و جرم­شناسی، دوره دوم، شماره دو و سه، 1394.
- خانـی، علی، شیـری، عبـاس، کاستـی­های جـرم­انگاری مفاسد اقتصادی در سیاست کیفری ایران، انتشارات کارآگاه، 1392.
- ساکی، محمدرضا، حقوق کیفری اقتصادی، چاپ سوم، انتشارات جنگل، ١٣٩٣.
- سبزه علی، راضیه، صرامی، سمیه، اشرافی، محمود، «پیشگیری از جرایم مالی و دارا شدن بلاجهت مقامات دولتی»، مجله پژوهش­های حقوقی، دوره بیستم، شماره چهل و پنج، 1400.
- سماواتی پیروز، امیر، «مولفه­های افتراقی جرایم اقتصادی در تقابل با جرایم مالی»، فلسفه و کلام: مجله رهمون، دوره بیست و پنجم، شماره شصت و دو، 1388.
- عالی­پور، حسن، تقریرات حقوق کیفری اقتصادی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، 1396.
- غلامی، حسین، «سیاست کیفری چهارده کشور جهان دربارة عفو و تخفیف مجازات جرایم مواد مخدر»، مطالعه تطبیقی، سلامت اجتماعی و اعتیاد، دوره اول، شماره یک، 1393.
- کوشا، جعفر، تقریرات درس حقوق جزای اقتصادی، دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم رضوی مشهد، 1381. 
- لوک بچر، ژان، کلوز، نیکلا، «جرم اقتصادی و کنترل آن»، ترجمة شهرام ابراهیمی، مجله حقوقی دادگستری، دوره جدید، شماره شصت و یک، 1386. 
- مهدوی­پور، اعظم، سیاست کیفری افتراقی در قلمرو بزهکاری اقتصادی، چاپ اول، تهران، میزان، 1390. 
- میرسعیدی، سید منصور، زمانی، محمود، «جرم اقتصادی؛ تعریف یا ضابطه»، پژوهش حقوق کیفری دوره دوم، شماره چهار، 1392.
- میرمحمد صادقی، حسین، حقوق کیفری اختصاصی (٢): جرایم علیه اموال و مالکیت، نشر میزان، 1398.
- نبوی اصل، یوسف، «تحلیل سیاسی جنایی قانونگذار در کنترل جرایم اقتصادی»، فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی، دوره هفتم، شماره یک، 1400.
- نجفی، سینا، «رویکرد قانون مجازات اسلامی به فساد اقتصادی در نظام پولی و بانکی کشور»، فصلنامه مطالعات نوین بانکی، دوره دوم، شماره چهار، 1398.
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین، از سیاست کیفری تا سیاست جنایی، دیباچه درآمدی به سیاست جنایی، چاپ اول، تهران، نشر میزان، 1382.