نقش توسعه اقتصادی در حفظ نظام اسلامی از نگاه فقه و حقوق

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران.

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران

3 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحدورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران.

10.22034/ejs.2022.336289.1213

چکیده

زمینه و هدف: توسعه اقتصادی و نظام سیاسی دارای آثار متقابلی بر یکدیگر هستند. پژوهش حاضر درصدد بررسی نقش توسعه اقتصادی در حفظ نظام اسلامی از منظر فقهی و حقوقی است.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع کیفی و  نظری است. روش استفاده شده نیز توصیفی - تحلیلی و مراجعه به منابع اسنادی از جمله منابع فقهی است.
ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر، امانت­داری در استفاده از منابع و ارجاع­دهی دقیق رعایت شده است.
یافته‌ها: توسعه اقتصادی در اسلام در صورتی که با ابتناء بر احیای موات و گسترش فرهنگ کار، بهره­گیری از انفاق و نفی ربا، ترویج وقف و اعتدال و دوری از تجمل­گرایی بنا شود، نتایج حقوقی مهمی از جمله رفع محرومیت، فقرزدایی، ایجاد روابط مسالمت­آمیز میان مردم، نفی وابستگی به بیگانگان، قدرتمند شدن نظام اسلامی و برقراری عدالت را در پی خواهد داشت.
نتیجه‌: الگوی توسعه اقتصادی اسلامی که در سایه امنیت اقتصادی قابل حصول است، در عمل باید رفع محرومیت­ها، ایجاد رضایت میان مردم، ارائه خدمات و ترویج الگوی اقتصادی اسلام بر مبنای تعامل امور مادی و معنوی را اجرایی نماید. در این صورت رضایت مردم از نظام سیاسی حاصل می­شود و نظام سیاسی در برابر تهدیدات داخلی و خارجی مصون می­ماند.

کلیدواژه‌ها


- امام علی (ع)، نهج البلاغه، ترجمه و گردآوری شریف رضی، تهران، نشر بنیاد نهج البلاغه، 1386.
- ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، مؤسسه نشر اسلامی. 1404.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم، تصحیح مهدی رجایی، قم، دارالکتاب الاسلامی، 1410.
- حر عاملی، محمد بن حسن، هدایه الامه الی احکام الائمه، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، 1414.
- حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، تهران، انتشارات المکتبه ‌الاسلامیة، 1413.
- حمیرى، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد الحدیثة، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام، 1403.
- درتکیده، سید محمد، کنترل ولادت از نگاه قرآن و سنت، چابهار، انجمن قلم اهل بلوچ، 1393.
- شاکری، عباس، مومنی، فرشاد، محمدی، تیمور، بهمن­پور، حمید، علیزاده، سعیده، «بررسی اثر اعتماد بر نوآوری در کشورهای با درآمد متوسط (با تأکید بر شعاع بی­اعتمادی فوکویاما)»، فصلنامه علوم اقتصادی، دوره هشتم، شماره بیست و نه، 1393.
- صبحی، صالح، شرح نهج البلاغه، به تحقیق علی نقی فیض الاسلام، چاپ اول، تهران، نشر هجرت، 1420.
- صدر، سید محمدباقر، اقتصاد ما، ترجمه سید ابوالقاسم حسینی ژرفا، قم، پژوهشگاه علمی‌تخصصصی شهید صدر، ۱۳۹۳.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، تکلمه العروث الوثقی، قم، مکتب الداوری، 1414.
- طریحی، فخرالدین محمد بن علی، مجمع البحرین، تهران، مکتب المرتضویه، 1375. 
- عمید زنجانی، عباسعلی، قواعد فقه، تهران، نشر سمت، 1393.
- قطب، سید، عدالت اجتماعی در اسلام، ترجمه محمدعلی گرامی و هادی خسروشاهی، تهران، نشر کلبه شروق، 1379.
- کرمی، محمدمهدی، پورمند، محمد، مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385.
- کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ترجمه علی اکبر آخوندی و محمد غفاری، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، 1407.
- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، مصحح محمد باقر محمودی، عبدالزهراء علوی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الإسلامیه، 1374.
- مکارم شیرازی، ناصر، خطوط اقتصاد اسلامی، چاپ اول، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، 1360.
- موسوی خمینی، روح الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1378.
- موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، تهران، قم، نشر اسلامی، 1363.
- یزدی، محمد، قانون اساسی برای همه، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1375.