مفهوم کار شایسته در ارتقاء اقتصاد با نگاهی به منابع فقهی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته حقوق عمومی، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 استادیار، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

10.22034/ejs.2022.336460.1214

چکیده

زمینه و هدف: کار شایسته از مقولات مهم حقوق کار است که از منظر فقهی و اقتصادی چندان مورد توجه قرار نگرفته و در این مقاله تلاش شده، ضمن بررسی مؤلفه­ها و عناصر آن، رویکرد فقه در این خصوص و نقش آن در ارتقاء اقتصادی تبیین و تحلیل شود.
مواد و روش‌ها: مقاله توصیفی - تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای استفاده شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: کار شایسته، کاری مولد مبتنی بر کرامت انسانی است که از دو منظر حقوق بشر و توسعه انسانی تبیین شده است. ممنوعیت کار کودکان و حداقل سن کار، لغو کار اجباری، آزادی انجمن‌ها و حمایت از حق تشکل­ها، مذاکره جمعی، حمایت از اشتغال، حمایت و تأمین اجتماعی و در کل موازنه بین زندگی کاری و زندگی شخصی ازجمله شاخصه‌های کار شایسته است مؤلفه­های مورد اشاره در فقه اسلام نیز تا حد زیادی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است.
نتیجه‌: کار شایسته مفهومی چند بعدی است که علاوه بر کمیت اشتغال به کیفیت آن نیز می‌پردازد و در نتیجه نه تنها به کار بیشتر بلکه به کار بهتر نیز توجه دارد. کار شایسته از ارکان توسعه پایدار و رشد همه­جانبه ملت‌ها است که از طریق حمایت از اشتغال و کار مولد، ایجاد حس تعهد، مسئولیت­پذیری و انگیزه، کاهش فقر و افزایش بهره­وری، توجه به نیروی کار زنان در ارتقاء اقتصاد تأثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها


- ابدی، سعیدرضا، ابدی، علیرضا، آگاه، وحید، «تحلیل حقوقی و اندازه‌گیری کاستی‌های کار شایسته در ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره سی و نه، ۱۳۹۲.
- ابدی، سعیدرضا، تحلیل کار شایسته در جمهوری اسلامی ایران، چاپ دوم، تهران، نشر نور، 1386.
- ابن شعبه حرانی، ابومحمدالحسن بن علی بن الحسین، تحف العقول، قم، نشر مکتبه بصیرتی، 1394.
- ابونوری، اسماعیل، کریمی پتانلار، سعید، مردانی، محمدرضا، «اثر سیاست مالی بر متغیرهای کالان اقتصاد ایران: رهیافتی از روش خودرگرسیون برداری»، پژوهشنامه اقتصادی، شماره سی و هشت، 1387.
- احمدی، محمدرضا، نگاهی به وجدان کاری و فرهنگ‌سازمانی با رویکرد دینی، چاپ اول، تهران، نشر زمزم هدایت، 1384.
- اردلان، محمدرضا، سلطان‌آبادی، پروانه، خدایاری، اکرم، «بررسی رابطه بین اعتماد سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه ایلام»، اولین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در مدیریت کسب‌وکار، 1393.
- استوار سنگری، کوروش، حقوق تأمین اجتماعی، چاپ چهارم، تهران، نشر میزان، 1387.
- اشکبوس، حمزه، حبیب­زاده، توکل، «تحلیل مفهوم کار شایسته مبتنی بر موازین اسلامی»، فصلنامه مطالعات حقوقی، شماره چهار، 1392.
- اصغری، علی‌اصغر، جایگاه کار در اسلام، چاپ هفتم، تهران، نشر مؤسسه قرآن و نهج‌البلاغه، 1391.
- بختیاری، صادق، شایسته، افسانه، «بررسی تأثیر بهبود فضای کسب‌وکار بار رشد اقتصادی در کشورهای منتخب با تأکید بر ایران»، فصلنامه علوم اقتصادی، شماره نوزده، 1391.
- بختیاری، صادق، «کار شایسته در بازار کار ایران»، فصلنامه راهبرد، شماره پنجاه و هفت، 1389.
- بردبار، غلامرضا، میرجلیلی، مهدی، دهقان، اشکان، «رتبه‌بندی و تحلیل موانع اجرایی حقوق بنیادین کار از دید کارفرمایان با استفاده از روش‌های تحلیل آماری پارامتریک و تکنیک Topsis»، مطالعات حقوق تطبیقی، شماره دو، 1393.
- بردبار، غلامرضا، حبیبی، مهدیه،‌ «بررسی تطبیقی شماری از نماگرهای کار شایسته در ایران و جهان»، مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی، شماره دویست و نود و دو، 1392.
- بیک­زاده، جعفر، حسین­پور سنبلی، علیرضا، حجازی باویل علیا، مریم، «بررسی رابطه مسئولیت‌پذیری با خشنودی شغلی در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز»، فصلنامه بیمارستان، شماره یک، 1393.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و درر الکلم، جلد سوم، قم، نشر مؤسسه اعلمی مطبوعات، 1407.
- جوادی آملی، عبدالله، انتظار بشر از دین، چاپ هشتم، قم، مرکز نشر اسراء، 1384.
- حبیب­زاده، توکل، اشکبوس، حمزه، «تحلیل کار شایسته در پرتو اسناد بالادستی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه بررسی‌های حقوق عمومی، شماره یک، 1392.
- حر عاملی، شیخ محمد بن حسن، وسایل الشیعه، جلد یازدهم، تهران، المکتبه الاسلامیه، 1403.
- حسینی، سید رضا، «سازوکارهای تأمین اجتماعی در رهیافت اسلامی»، مجله معرفت اقتصاد اسلامی، شماره دو، 1393.
- دانش­ناری، زهرا، «حمایت از کارگران زن در پرتوی مفهوم کار شایسته: بررسی حقوق ایران و هند»، فصل‌نامه مطالعاتی صیانت از حقوق زنان، شماره چهارده، 1397.
- دانش­ناری، زهرا، خوشنویسان، محسن، «مـؤلفـه‌های کار شایـسته از دیـدگاه سـازمان بین­المللی کار با نگاهی به وضعیت آن در حقوق ایران»‌، مجله حقوق ملل، شماره هفده، 1394.
- درگی، پرویز، بازاریابی و زندگی با مدیریت، چاپ اول، تهران، انتشارات بازاریابی، 1393.
 
- سپهری، محمدرضا، کار شایسته، چاپ چهارم، تهران، موسسه کار و تأمین اجتماعی، 1389.
- سپهری، محمدرضا، حقوق بنیادین کار، چاپ دوم، تهران، مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، 1381.
- سیادتی، سید عباس، محمودی، قهرمان، «فراهم بودن عوامل انگیزش شغلی از دیدگاه کادر پرستاری بیمارستان‌های طرف قرارداد دانشگاه آزاد اسلامی ورامین - پیشوا»، مجله نظام سلامت، شماره یک، 1388.
- طاهری، آزاده السادات، «حق اشتغال به‌مثابه حق بشری»، ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، شماره صد و شصت و دو، ۱۳۹۲.
- عبادی، شیرین، تاریخچه و اسناد حقوق بشر در ایران، چاپ اول، تهران، روشنگران، ۱۳۷۳.
- عراقی، سید عزت‌الله، حقوق کار، چاپ چهارم، تهران، انتشارات سمت، 1385.
- عراقی، سید عزت‌الله، حقوق تأمین اجتماعی، حقوق کار و حقوق بین‌المللی کار، کتاب دیدگاه‌هایی در حقوق تأمین اجتماعی، چاپ اول، تهران، مؤسسه فرهنگی هنری آهنگ آتیه، ۱۳۸۴.
- عراقی، سید عزت‌الله، حقوق بین‌المللی کار، چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۷.
- علوی، سید محسن، بررسی چالش‌های فضای کسب‌وکار، چاپ سوم، تهران، انتشارات دفتر مطالعات اقتصادی (گروه بازرگانی)، 1388.
- کلینی، ابی جعفر محمد بن یعقوب، اصول کافی، جلد چهارم، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، 1383.
- کمیجانی، اکبر، توکلیان، حسین، «سیاست‌گذاری پولی تحت سلطه مالی و تورم و هدف ضمنی در قالب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی برای اقتصاد ایران»، مجله تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، شماره یک، 1396.
- گلرد، پروانه، حیدری، مجتبی، «تأثیر مدیریت توسعه منابع انسانی در افزایش بهره‌وری نیروی انسانی»، فصلنامه تخصصی علمی ترویجی، شماره پنجاه و شش، 1395.
- محرابی، امیر حمزه، «حقوق و دستمزد و پاداش»، ماهنامه پاسدار اسلام، شماره دویست و چهل و پنج، 1381.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، جلد صدم، قم، نشر دارالکتب الاسلامیه، 1408.
- منشی‌زاده، رحمت اله، «نقش دولت در فقرزادیی نواحی روستایی - شهری پس از انقلاب»، پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، شماره دو، 1377.
- نوری، حمیدرضا، «حق برخورداری از کار شایسته»، ماهنامه اشارت دیده‌بان، شماره پانزده، ۱۳۹۴.
- هادوی تهرانی، مهدی، «ضوابط شرعی اشتغال بانوان»، پیام زن/ وب‌سایت راسخون، 1387.
- هاشمی، سید محمد، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، چاپ اول، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۴.
- هرندی، فاطمه، «کار شایسته و نماگرهای آن در ایران»، نشریه برنامه‌ و بودجه، شماره هشتاد و شش، 1389.