جنبه‌های شفافیت فرآیند تقنینی و آثار متقابل آن‌ها

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران.

2 استادیار گروه حقوق عمومی، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران

3 استادیار گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران

10.22034/ejs.2023.363928.1305

چکیده

زمینه و هدف: پیش­گیری از وقوع فساد در نظام­های سیاسی-حقوقی یکی از موضوعات مهمی است که از دیرباز مورد توجه نویسندگان و اندیشمندان قرار داشته است. یکی از راه­کارهای مهمی که در سال­ های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، حرکت به ­سوی الگوی حکمرانی خوب است. شفاف‌سازی آرا و مذاکرات نهادهای قانون­گذاری از جمله مجلس شورای اسلامی، هیئت وزیران، خبرگان، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و غیره از جمله شاخص‌های حکمرانی خوب به‌حساب می‌آیند. از همین­ رو، در پژوهش حاضر بررسی شفافیت در فرآیند قانون­گذاری مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
مواد و روش­ ها: این تحقیق از نوع نظری و ‌روش آن به­ صورت توصیفی-تحلیلی است. روش گرد‏آوری اطلاعات کتاب­خانه‏ ای است و با مراجعه به اسناد، کتاب­ ها و مقاله­ ها انجام شده است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل انجام پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت­داری رعایت شده است.
یافته ­ها: مسئلة قابل پذیرش بودن قوانین در یک جامعه از سوی مخاطبان آن یکی از آثار و تبعات شفافیت در نظام تقنینی است. به هر میزان که شفافیت در فرآیند تقنینی بیشتر اعمال شود، به همان اندزه عموم جامعه نیز بیشتر متوجه دغدغه‌های رکن قانون‌گذار می­شوند.
نتیجه ­گیری: نقطه مشترک جنبه­ های شفافیت به «پیش­گیری از فساد در نظام حقوقی» بازمی­گردد. به هر میزان که متن قوانین شفاف باشد در عمل فضایی برای سوءاستفاده از قانون در مرحلة اجرا ایجاد نمی­شود. از سوی دیگر نیز، شفافیت در فرآیند تصویب قوانین و اقدامات نمایندگان باعث می­شود که افراد مزبور خود را در معرض افکار عمومی و ارزیابی­ های ناشی از آن ببینند. در نتیجه، هر دو جنبه شفافیت موجبات تقویت هدف نهایی یکدیگر را فراهم می­کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی
دوره 4، شماره ویژه (ویژه نامه جستار های نوین فقه و حقوق 1401) - شماره پیاپی 5
فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی
آبان 1401
صفحه 455-478

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار