ضمان معاوضی در فقه و حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

2 استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

3 استادیار گروه فقه و حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

10.22034/ejs.2023.414298.1537

چکیده

زمینه و هدف: مسئله‌ای که از دیرباز ذهن طرفین معامله یعنی خریدار و فروشنده را به خود مشغول کرده است، مسئولیت زیانی است که بعد از انعقاد عقد و قبل از تسلیم مبیع به خریدار به مبیع وارد می‌شود. از این موضوع به ضمان معاوضی تعبیر می‌شود. هدف مقالة حاضر، بررسی ضمان معاوضی در فقه و حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا است.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر توصیفی-تحلیلی است. مواد و داده‌ها نیز کیفی است و از فیش ­برداری در گردآوری مطالب و داده‌ها استفاده شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: ضمان معاوضی در فقه و حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا پذیرفته شده است. در فقه و حقوق ایران، یک حکم استثنایی است و با قواعد حاکم بر معاملات منطبق نیست؛ زیرا با اینکه مالکیت مبیع منتقل شده است؛ اما در صورت تلف مبیع، بایع باید هزینه مبیع را به مشتری عودت دهد. در کنوانسیون بیع بین‌المللی به انتقال ضمان معاوضی توجه شده است. درکنوانسیون بیع ‌بین‌المللی کالا نیز، قبض کالا توسط مشتری موجب انتقال ضمان می‌شود.
نتیجه: در کنوانسیون بیع ‌بین‌المللی کالا عمدتاً به انتقال ضمان معاوضی، آثار و زمان و مکان آن با جزئیات بیشتری توجه شده است؛ اما در حقوق ایران به‌صورت کلی این موضوع بیان شده است و رویکرد حقوقی تحت تأثیر قاعده فقهی تلف مبیع پیش از قبض است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات