بررسی فقهی حقوقی ابعاد اقتصادی ثبت‌اسناد رسمی اموال غیرمنقول

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22034/ejs.2023.391627.1415

چکیده

زمینه و هدف: در خصوص ثبت ‌اسناد رسمی اموال غیرمنقول، رویکرد قانون‌گذار و اعتبار آن نسبت به اسناد غیر رسمی مباحث­ گسترده‌ای مطرح و دیدگاه‌های مختلفی بیان‌ شده است. ابعاد و آثار اقتصادی ثبت ‌اسناد رسمی اما چندان مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف مقاله حاضر بررسی این مسئله مهم است.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی است. مواد و داده‌ها نیز کیفی است و از فیش برداری در گردآوری مطالب و داده‌ها استفاده شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که ثبت‌اسناد رسمی در فقه چندان موضوعیت ندارد زیرا ثبت‌ اسناد رسمی مربوط به حقوق ثبت نوین است اما می‌توان به­گزاره‌های فقهی اشاره کرد که بر مکتوب بودن توافقات و قراردادها دلالت دارد. از منظر حقوقی رویکرد قانون‌گذار به سمت اجباری بودن تنظیم اسناد رسمی تمایل دارد. این امر دارای ابعاد و آثار اقتصادی متعددی است. ایجاد امنیت اقتصادی، رونق و توسعه اقتصادی، منفعت اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری از مهم‌ترین آثار و ابعاد اقتصادی ثبت ‌اسناد رسمی اموال غیرمنقول است.
نتیجه‌: برای اینکه ثبت رسمی از منظر اقتصادی تاثیرگذار باشد، لازم است نظام ثبتی باید به ‌گونه‌ای عمل کند که دسترسی سریع و صحیح را برای متقاضیان فراهم کند. این امر  احساس اطمینان و امنیت را افزایش خواهد داد. همچنین لازم است هزینه های ثبت اسناد رسمی کاهش یابد و شرایط قانونی ثبت اسناد رسمی تسهیل گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • ابهری، حمید، «نقش سند رسمی در بیع املاک»، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره چهاردهم،1387.
  • پوربدخشان، جعفر؛ درویش­زاده، محمد، تعرض به سند(مفاهیم و انواع، قواعد و نحوه رسیدگی در حقوق ایران)، چاپ اول، تهران، نشر جاوادنه،1388.
  • باقری، محمود کاربرد؛ الماسی، مسعود و رحمانی، سعید، تحلیل اقتصادی ثبت اجباری اسناد و معاملات (با تمرکز بر معاملات ملکی)،چاپ اول، تهران، پژوهشکده حقوقی شهر دانش، 1399.
  • جعفری­ لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی­ حقوق، چاپ­نوزدهم، تهران، انتشارات­کتابخانه گنج دانش، 1387.
  • جلالی­نیا، جعفرصادق، «بررسی مبانی فقهی وحقوقی تنظیم سندرسمی معاملات اموال­منقول؛ واکاوی اختلاف سازمان ثبت‌اسناد و املاک با نیروی انتظامی»، مجله فقه و حقوق معاصر، شماره پنجم، 1396.
  • حبیب زاده، محمدکاظم، «درآمدی بر جایگاه دفاتر اسناد رسمی در تنظیم معاملات املاک و خلأهای حقوقی آن»، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره چهاردهم،1387.
  • حمیتی واقف، احمدعلی، حقوق ثبت (تبت املاک و اجرای اسناد رسمی)، چاپ اول، تهران، نشر حقوقدان، 1391.
  • حمیتی واقف، احمدعلی، حقوق ثبت، چاپ سوم، تهران، نشردانش نگار، 1382.
  • دادگر، یدالله، «نقش قضیه کوز و هزینه مبادله در تحولات جدید اقتصادی»، نشریه نامه مفید، شماره شصتم ،1386.
  • روحی، افسر، «بازار زمین و ثبت زمین»، نشریه شهر، 1380.
  • شریف‌زاده، محمدجواد؛ نادران، الیاس، «تحلیل اقتصادی حقوق مالکیت در اسلام با تأکید بر مفهوم هزینه‌های مبادله»، مجله اقتصاد اسلامی، شماره سی و ششم،1386.
  • شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد سوم، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات دراک، 1386.
  • شیخ نیا، امیرحسین، ادله اثبات دعوی، چاپ سوم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1375.
  • کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ دوم، تهران، نشر دادگستر، 1377‌.
  • کاتوزیان، ناصر، حقوق اموال، چاپ چهارم، تهران، نشر میزان،1381.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد دوم، چاپ هجدهم، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 13۶5
  • هاشمی، احمد، حقوق ثبت و اسناد و املاک، چاپ سوم، تهران، چاپ دانشگاه تهران، 1377.
  • هر ناندو دو سو تو، راز سرمایه چرا سرمایه‌داری در غرب موفق می‌شود و درجاهای دیگر شکست می‌خورد؟، چاپ سوم، تهران، نشر نی، 1386.

عربی

  • حلّی (سیوری)، مقداد بن عبدالله، کنز العرفان فی فقه العرفان، قم، انتشارات مرتضوی. 1425.
  • زمخشری، محمود، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل، جلد اول، بیروت، دارالکتاب العربی، 1407.
  • قرطبی، محمّد بن احمد، الجامع الحکام القرآن، جلد سوم، تهران، انتشارات ناصرخسرو. 13۶4.
  • نجفی، محمّدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد چهارم، تهران، دارالکتاب الاسلامیه،1362.

لاتین

  • Douglas W. Allen, (1997). Transaction Costs, Research in Law and Economics 14, 0740, pp. 5-7.Https://Reference.Findlaw.Com/Lawandeconomics/Literature-Reviews/0740-Transaction-Costs.Html.
  • Edwin Buitelaar, “A Transaction-Cost Analysis of the Land Development Process, Urban Studies 41(13), (2004),pp; 3-4.
  • Erik Mooi, "Transaction Cost Analysis," John Wiley & Https://Doi.Org/10.1002/9781118785317.Weom090269,2013, p.1.
  • J Dreze, & N H. Stern, The Theory of Cost-Benefit Analysis, Handbook of Public Economics (New York: Elsevier Science Publishers, 1987,p; 909.
  • Ronald H. Coase, "The Nature of the Firm," Economica, New Series 4(16) (1937), p;8.