ماهیت انتقال انفال در فقه و حقوق ایران با تأکید بر اراضی ملی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوى دکترى گروه فقه و مبانی حقوق اسلامى، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامى، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران(نویسنده مسئول).

3 دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22034/ejs.2023.376870.1343

چکیده

زمینه و هدف: ماهیت و مصادیق انفال و نقل ‌و انتقال آن از موضوعات مهمی است که همواره محل بحث بوده است. در این مقاله تلاش شده است بررسی نقل ‌و انتقال و ماهیت انفال در فقه و حقوق ایران بررسی شود.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر توصیفی-تحلیلی است و در آن از روش کتاب­خانه‌ای استفاده ‌شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: یافته‌ها بر این امر دلالت دارد که در فقه امامیه موهبت‌های طبیعی مانند زمین‌های موات و جنگل‌ها از موارد انفال دانسته شده است. انفال یا ثروت‌های خدادادی از ثروت‌های عمومی جامعة اسلامی هستند که ملک خصوصی احدی از مردم نیست و مالک خاصی ندارد. از روایات متعدد به­دست می‌آید که در زمان حضور پیامبر(ص) انفال از آن پیامبر و امامان معصوم(ع) بوده است و آنان آن را در هر جا که مصلحت می‌دانسته‌اند، مصرف می‌کرده‌اند. انفال ملک مقام امامت و رهبری پیامبر و امام(ع) است؛ نه ملک شخصی آنان و از این‌رو در اختیار ایشان قرار می‌گیرد که هدایت و زعامت امت را به عهده‌ دارند.
نتیجه‌گیری: از منظر فقه و حقوق، بیع انفال ممنوع است و صرفاً از سوی حکومت اسلامی ممکن است تحت شرایط امکان واگذاری به‌صورت موقت و قطعی در قالب فرایندهایی چون خصوصی‌سازی فراهم شود. بدین معنی که ابتدا مصادیق مختلف انفال در قالب اموال دولتی و مطابق موازین موجود تعریف‌ و سپس در قالب خصوصی‌سازی به اشخاص خصوصی واگذار شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات