مقررات ورشکستگی بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری در پرتو مبانی فقهی نظام حقوقی ایران

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

2 استادیار گروه حقوق و علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: اهمیت روزافزون نقش بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری در ابعاد مختلف حیات اقتصادی و لزوم نظارت و حمایت قانونی نسبت به آن‌ها، سبب شده قانون‌گذاران بیش از پیش به حقوق حاکم بر فعالیت آن­ها دقت­نظر داشته باشند. یکی از موضوعات مهم بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری ورشکستگی است که در مقاله حاضر تلاش شده مورد بررسی قرار گیرد.
مواد و روش‌ها: مقاله توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای برای جمع‌آوری داده‌ها و بررسی سؤال مقاله پرداخته است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: در فقه از ورشکستگی تحت عنوان افلاس و اعسار یاد می‌شود که در بحث ورشکستگی در حقوق ایران منعکس شده است. افلاس و اعسار به تنهایی امکان تبیین ورشکستگی بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری را ندارد. در قانون تجارت نیز، ورشکستگی بانک‌ها به­مثابه ورشکستگی سایر تجار و یا شرکت‌های تجاری سهامی نگریسته می‌شود که تبیین­کننده وضعیت ورشکستگی بانک‌ها و موسسات مالی اعتباری نیست. تفاوت در مفهوم توقف و ورشکستگی و اهداف، عملکرد و ماهیت بانک‌ها با شرکت‌های تجاری موارد مهمی است که نادیده گرفته ‌شده است. نقایض قانون تجارت در پیش‌نویس لایحه قانون بانکداری تا حد زیادی رفع شده لایحه مذکور، رویکرد منسجم و دقیق‌تری نسبت به ورشکستگی بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری دارد.
نتیجه‌گیری: پیش‌نویس لایحه قانون بانکداری درخصوص ورشکستگی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری دارای نوآوری و نقط قوت متعددی است اما رویکرد بین‌المللی نداشته و از این جهت متناسب با نیازهای امروز تجارت بین‌الملل به نظر ‌نمی‌‌رسد.

کلیدواژه‌ها


- ابراهیمی، مهدی، فاضل، علیرضا، «نگاهی نو به پدیده جنین­شناسی در تفسیر علمی آیات قرآن»، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، شماره چهل و دوم، 1391.
- ابن احمد، یوسف بن عبدالله، احکام نقل اعضاء الانسان فی الفقه الاسلامی، عربستان سعودی، انتشارات دار کنوز اشبیلیا، 1427.
- المبیض، محمد احمد، مصلحه حفظ النفس فی الشریعه الاسلامیه، مصر، مؤسسة المختار للنشر و التوزیع، 1425.
- جعفری، محمدتقی، رسائل فقهی، چاپ اول، تهران، انتشارات تهذیب، 1380.
- جناتی شاهرودی، محمدابراهیم، منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی، جلد اول، چاپ اول، تهران، نشر کیهان، 1370.
- جوادی آملی، عبدالله، تنسیم تفسیر قرآن کریم، جلد هفتم، چاپ سوم، قم، انتشارات اسراء، 1385.
- خوئی، ابوالقاسم، مصباح الفقاهه فی المعاملات، جلد دوم، نجف، مکتبه الحیدری، 1378.
- سبحانی تبریزی، جعفر، سیمای اقتصاد اسلامی، چاپ اول، موسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق (ع)، ۱۳۷۸.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد سوم، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1391.
- عباسی، محمود، رضایی، راحله، «مطالعه تطبیقی اهدای جنین از منظر فقه و حقوق پزشکی»، مجله حقوق پزشکی، شماره بیست و یکم، 1391.
- فیضی طالب، عزیز، سلسله پژوهش‌های فقهی- حقوقی (پیوند اعضای بدن)، چاپ اول، قم، انتشارات قضا، 1388.
- قمی، محمد مؤمن، کلمات السدیده فی مسائل الجدیده، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1415.
- کاتوزیان، ناصر، اموال و مالکیت، چاپ بیست و ششم، تهران، نشر میزان، 1388.
- کردی، رضا، «تبیین قانون و آیین‌نامه نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور و بررسی خلأهای قانون‌گذاری آن»، نشریه مجلس و راهبرد، شماره هشتاد و سوم، 1394.
- محسنی، محمد آصف، الفقه و المسائل الطبیه، چاپ اول، قم، نشر مؤلف، 1377.
- محقق داماد، مصطفی، قواعد فقه: بخش مدنی (مالکیت و مسئولیت)، چاپ چهل و هشت، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، ۱۳۹۵.
- منتظری، حسینعلی، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، جلد اول، چاپ دوم، قم، مرکز جهانی اسلامیه، ۱۳۶۹.
- موسوی خمینی، البیع، جلد اول، چاپ دوم، تهران، انتشارات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۸۵.
- مهدوی کنی، صدیقه، ذبیحی بیدگلی، عاطفه، حمزه خانی، سمیه، «بررسی فقهی حقوقی حق توارث فرزندان متولد از اهدای جنین»، مجله فقه پزشکی، شماره بیست و چهارم و بیست و پنجم، 1394.
- میرهاشمی، سجاد، «مبانی مشروعیت پیوند اعضاء»، مجله ندای صادق، شماره چهل و دوم، 1385.
- نایب­زاده، عباس، بررسی حقوقی روش‌های نوین باروری مصنوعی مادر جانشین (اهدای تخمک، جنین) چاپ اول، تهران، انتشارات مجد، 1380.
- نظری توکلی، سعید، پیوند اعضا در فقه اسلامی، چاپ اول، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، 1381.