پرداخت غرامت به بزه دیده در جرایم غیر عمد موجب دیه با نگاهی به فقه و حقوق فرانسه

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 استادیار، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 استادیار، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

10.22034/ejs.2022.325201.1133

چکیده

زمینه و هدف: توجه به حقوق بزه دیده از منظر جبران خسارت مادی خصوصا در جرایم غیر عمد موجب دیه نیازمند تدوین سیاست جنایی افتراقی در جرایم غیر عمد موجب دیه است
مواد و روشها: پژوهش حاضر از نوع نظری و روش پژوهش نیز توصیفی-تحلیلی با استناد به منابع اسنادی و کتابخانه ای، مخصوصا منابع حقوقی انجام شده است.
ملاحظات اخلاقی: انجام پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن اصول اخلاقی از جمله رعایت امانتداری، ارجاع دهی علمی و دقیق و استناد به منابع اصیل حقوقی انجام شده است.
یافته ها: در سالهای اخیر رویکرد همه قانونگذارن بر افزایش نقش بزه دیده در نظام عدالت کیفری قرارگرفته که یکی از مصادیق آن جبران خسارت وی در جنایات غیرعمدی است.
نتیجه گیری: اما چون آسیب دیدگان این جرایم نیز، بزه دیده خاص،آسیب پذیر و بی گناه می باشند، حمایت از آنها در قالب جبران کامل خسارت امری یقینی است که نمی توان آنرا به اتمام فرایند زمان بر دادرسی و اجرای حکم موکول نمود و ضروری است آنگونه که درنظام حقوقی برخی از کشورها مانند فرانسه، کمیسیون جبران خسارت بزه دیده قبل از شروع رسیدگی به اصل پرونده در مرجع صالح، قسمتی از غرامت را بصورت علی الحساب به او پرداخت می کند.

کلیدواژه‌ها


- آشوری، محمد، خدادی، ابوالقاسم، «حقوق بنیادین بزه­دیده در فرایند آیین دادرسی کیفری»، مجله آموزه­های حقوق کیفری، شماره بیست، 1390.
- آنسل، مارک، دفاع اجتماعی، ترجمه دکتر محمد آشوری و دکتر علی حسین نجفی، 1375.
- استفانی، گاستون، لواسور، ژرژ، بولک، برنا، ﺣﻘﻮق ﺟﺰای ﻋﻤﻮﻣﯽ، ﺟﻠﺪ دوم، تهران، اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ، 1377.
- ایروانى، باقر، دروس تمهیدیة فی الفقه الاستدلالی على المذهب الجعفری، جلد سوم، چاپ دوم، قم، 1427.
- بابائی، ایرج، حقوق بیمه، چاپ نهم، تهران، انتشارات سمت، 1390.
- بادینی، حسن، فلسفه مسئولیت مدنی، چاپ دوم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1392.
- حائرى، سید على بن محمد طباطبایى، ریاض المسائل (ط - الحدیثة)، جلد شانزدهم، چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1418.
- خالقی، علی، نکته­ها در قانون آیین دادرسی کیفری، چاپ اول، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش­های حقوقی شهر دانش، 1393.
- خویى، سید ابوالقاسم موسوى، تکملة المنهاج، چاپ بیست و هشتم، قم، نشر مدینة العلم، 1410.
- رایجیان اصلی, مهرداد، «مطالعه تطبیقی اصل قانونمندی حقوق جنایی و قاعده‌های آن در ایران و انگلستان»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره دوم، شماره دو، 1390.
- راﯾﺠﯿﺎن اﺻﻠﯽ، ﻣﻬﺮداد، بزه­دیده­شناسی حمایتی، چاپ اول، تهران، نشر دادگستر، 1384.
- زراعت، عباس، شرح قانون مجازات اسلامی بخش دیات، چاپ سوم، تهران، انتشارات ققنوس، 1381.
- زینالی، امیر حمزه، مقدسی، محمد باقر، «رویکرد تطبیقی به نقش و جایگاه بزه­دیده در فرایند کیفری»، مجله آموزه­های کیفری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره پنج، 1392.
- فرجیها، محمد، بازیار، محمد، «جبران دولتی خسارات بزه­دیدگان در حقوق کیفری ایران انگلستان»، مجله حقوق تطبیقی، دوره دوم، شماره دو، 1390.
- فرهمند، مجتبی، جلوه­های عدالت ترمیمی در حقوق کیفری ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان، 1396.
- فلاحی، ابوالقاسم، مطالعه تطبیقی جبران خسارت زیان­دیدگان جرم توسط دولت در حقوق ایران و فرانسه، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، 1389.
- قریشى، سید على اکبر، قاموس قرآن،  جلد هفتم، چاپ ششم، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1412.
- کابلى، محمد اسحاق فیاض، رساله توضیح المسائل (فیاض)، چاپ اول،  قم، انتشارات مجلسى، 1426.
- کاتوزیان، ناصر، الزام­های خارج از قرارداد مسئولیت مدنی، جلد اول، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1392.
-لپز، ژار، فیلیزولا، ژینا، بزه­دیده و بزه­دیده­شناسی، ترجمه روح الدین کردعلیوند و احمد محمدی، انتشارات مجد، 1379.
- میر محمد صادقی، حسین، جرایم علیه اشخاص، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات میزان، 1392.
- نجفى، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، جلد چهل و سوم، چاپ هفتم، بیروت – لبنان، دار إحیاء التراث العربی، 1404.
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین، بیکی، هاشم، دانشنامه جرم­شناسی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات گنج دانش، 1395.