تملک املاک و اراضی از سوی نهادهای دولتی از منظر فقهی و چالش‌های آن در رویه قضایی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران

2 استادیار و عضو هیأت علمی، دانشگاه رجاء، قزوین، ایران

3 استادیار، گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران

10.22034/ejs.2024.414950.1540

چکیده

زمینه و هدف : در بحث تملک اراضی همواره چالش‌هایی بسیاری پیشرو مالکین اراضی برای طرح دعاوی و مطالبه حقوق مالکانه در رویه قضایی وجود دارد. هدف مقاله حاضر بررسی تملک املاک و اراضی از سوی نهادهای دولتی از منظر فقهی و چالش‌های آن در رویه قضایی است.

مواد و روش‌ها : روش مقاله حاضر توصیفی تحلیلی است. مواد و داده‌ها نیز کیفی است و از فیش‌برداری در گردآوری مطالب و داده‌ها استفاده‌شده است.

ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.

یافته‌ها: در فقه تملک املاک و اراضی از سوی نهادهای دولتی در راستای منافع و مصالح عمومی در قالب قواعدی چون لاضرر، پذیرفته شده است. در حقوق موضوعه نیز چنین رویکرد مورد تایید است اما به دلیل تعدد قوانین، تأثیر یا عدم تأثیر اجرای طرح در تعیین بهای اراضی، مبنای قیمت‌گذاری اراضی مورد تصرف، تعیین مرجع صالح رسیدگی و تعیین حقوق مالکانه در رویه قضایی رویکرد واحدی وجود ندارد.

نتیجه‌گیری: لازم است ضمن بازنگری و الحاق برخی از مواد در قالب ماده‌ی واحده در جهت رفع خلاء-های موصوف، ضرورت‌ تأسیس مرجع شبه‌ قضایی با ترکیبی متشکل از نماینده‌ی صاحبان‌ اراضی، نماینده‌ی‌ دولت و قاضی دادگستری مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات