قراردادهای هوشمند از منظر فقهی و کارکرد‌های آن‌ها در ایجاد اسناد، بازارهای مالی و سرمایه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران .

2 استادیار،گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.

3 استادیار،گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی،واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود،ایران.

10.22034/ejs.2023.410309.1507

چکیده

زمینه و هدف: قراردادهای هوشمند از قراردادهای نوین در حقوق قراردادهاست. در این مقاله، به تحلیل کارکرد قراردادهای هوشمند در ایجاد اسناد پرداخته می‌شود.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای استفاده ‌شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: قراردادهای هوشمند دارای کارکردهای مختلفی است. ازجمله این کارکردها می‌توان به انتقال دارایی‌ها، تأیید هویت، ایجاد اسناد قانونی، و مدیریت تراکنش‌های مالی اشاره کرد. قراردادهای هوشمند یکی از نوآوری‌های حیاتی فناوری بلاک ­چین هستند­که به­ ایجاد اسناد و معاملات بدون واسطه کمک می‌کنند. این تکنولوژی مبتنی بر قراردادهای هوشمند، امکان ایجاد و اجرای خودکار قراردادها را با کمک کدهای برنامه ‌نویسی قابل‌ اجرا بر روی بلاک ­چین فراهم می‌کند.
نتیجه‌: در یک اقتصاد پررونق و پویا، مالکیت یک مفهوم مهم به‌ حساب می‌آید و بخش مهمی از فرایند اعتماد سازی در معاملات را به خود اختصاص می‌دهد. امروزه قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاک ‌چین به ‌عنوان تضمین‌کننده حقوق مالکیت اشخاص و سازمان‌ها مقبولیت قابل‌ توجهی پیدا کرده‌اند. این ابزار شاید امیدوار کننده‌ترین راهکاری باشد که تا به امروز در برطرف­کردن چالش‌های ثبت مالکیت دارایی‌ها ایجاد شده؛ چراکه فرآیند احراز هویت را ساده‌تر و ایمن‌تر، هم­چنین اعتماد را از طریق شفافیت تقویت می‌کند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • باقری، احمد، «وفای به عهد»، مجله علمی و پژوهشی مقالات و بررسی‌ها، شماره شصت و سوم،1377.
  • بهجت، محمدتقی، توضیح المسائل، چاپ پنجاه و سوم، قم، نشر موسسه فرهنگی و هنری البهجه، 1383.
  • حسینی­سیستانی، سید علی، المسائل المنتخبه، چاپ چهاردهم، قم، نشر دفتر آیت الله العظمی سیستانی، 1389.
  • خـادم رضـوی، قاسـم؛ شـفیعی، فاطمـه،«الزامـات حقوقـی ثبـت الکترونیکـی اسـناد رسـمی در حقـوق ایـران و فرانسـه»، فصلنامه دانـش و پژوهش‌های حقوقـی،شماره ششم، 1393 .
  • ربانی موسویان، سید علی،« قواعد حاکم بر قراردادهای هوشمند در فقه امامیه و حقوق موضوعه»، پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، شماره 66، زمستان 1400 .
  • رشوند، مهدی؛ ناصر، مهدی، « قصد متعاملین در قراردادهای هوشمند: شرایط اعتبار و شیوه احراز آن»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره 49 بهار و تابستان 1398 .
  • السان، مصطفی،« ثبت اسناد و فن‌آوری ارتباطات؛ تلاقی سنت و نوآوری»، مجله کانون سردفتران و دفتر یاران، شماره شصت و چهارم، 1385.
  • صانعی، یوسف، توضیح المسائل، چاپ پنجاه و چهارم، قم، نشر میثم تمار،1387.
  • فاضل لنکرانی، محمد، توضیح المسائل، چاپ سوم، قم، نشر آدینه سبز،1386.
  • مشهدی، علی، حقوق­کاداستر(کاداستر در نظام اطلاعاتی ثبت)، چاپ اول، تهران، انتشارات خرسندی، 1395.
  • مهران­فر، محمدرضا، آشنایی با مفاهیم بورس اوراق بهادار، چاپ اول، تهران، انتشارات چالش، 1387.

عربی

  • انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتـاب المکاسـب، قـم، منشـورات دارالذخائر، 1411.
  • محقق­کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد فـی شـرح القواعـد، جلـد چهارم، بیروت، دار احیاء التراث العربی ،1411.
  • مکارم­شیرازی، ناصر، دائرةالمعارف فقه مقارن، قم، انتشارات مدرسه امام على بن ابی‌طالب علیه ‌السلام،1427.
  • موسوی خویی، ابوالقاسم، مصباح الفقاهه فی المعاملات، جلد سوم، بیروت، دارالهادی،1412.

 

 

 

 

 

 

لاتین

  • Ammous Dr. Saifedean, Blockchain Technology: What is it good for?,Social Science Research Network, downloaded from www.ssrn.com, 2016, p3-4.
  • Ben Dickson, Blockchain has the potential to revolutionize the supply chain, TechCrunch https://techcrunch.com/2016/11/24/blockchain-has-the-potentialto-revolutionize-the-supply-chain/. No v. 24, 2016.
  • Blockchain VS Smart contract, What is right for capital markets, https://www.equibitgroup.com/media-center-blog/blockchain-vs.-smart-contract#,2018.
  • Breana Patel, How Blockchain Technology Helps With Trade Reporting, https://www.finextra.com/blogposting/15096/blockchain-in-capital-markets, 2018.
  • Carla L. Reyes, More Legal Aspects of Smart Contract Applications, Token Sales, Capital Markets, Supply Chain Management, Government and Smart Cities,Real Estate Registries, and Enabling Self-Sovereign Identity. Perkins Coie Publishers, downloaded from Social science and research network,2018, p13.
  • Giulio Prisco, Walmart Testing Blockchain Technology for Supply Chain Management, BitcoinMag.,https://bitcoinmagazine.com/articles/walmarttesting-blockchain-technology -for-supply-chain-ma nagement-1482354996/?q=G&hPP =5&idx=articles&p =0&is_v= 1(Dec. 21, 2016).
  • KAREN E. C. LEVY1, Book-Smart, Not Street-Smart: Blockchain-Based Smart Contracts and The Social Workings of Law,(Social Science Research, Network.,2017.pp1-15.
  • Margaret Rouse, Token definition, https://whatis.techtarget.com/definition/token, 2017.
  • MaxwellWilliam,ERCTokens,Explainef,https://cointelegraph.com/explained/erc-20-tokens-explained, (Updated2018).
  • Nathan Reiff, What is ERC-20 and What Does it Mean for Ethereum? Investopedia,https://www.investopedia.com/news/what-erc20-and-what-does-it-mean-ethereum/, (Upd ated june2017).
  • Tim Plaehn, what is cash equities traiding, https://www.sapling.com/10006265/cash-equities-trading,, (2011, Updated2017).
  • Wright Aaron, De Filippi Primavera, Decentralized Blockchain Technology and the Rise of Lex Cryptographia, Decentralized Blockchain Technology,downloaded from www.ssrn.com, 2015, p1.
  • Wright Aaron, De Filippi Primavera, Decentralized Blockchain Technology and the Rise of Lex Cryptographia, Decentralized Blockchain Technology,downloaded from www.ssrn.com, 2015, p5.