آثار انتقال‌طلب در فقه امامیه، حقوق ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

10.22034/ejs.2023.399431.1456

چکیده

زمینه و هدف: انتقال ­طلب یکی از موضوعات مهم حقوقی است که با توجه به مناسبات تجاری گسترده فرامرزی در عصر حاضر، در این مقاله تلاش شده از منظر فقه و حقوق موضوعه با رویکرد تطبیقی با اصول حقوق قراردادهای اروپا تبیین شود.
مواد و روش‌ها: روش مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و از ابزار کتابخانه‌ای استفاده ‌شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: انتقال طلب در فقه امامیه به صراحت مورد اشاره قرار نگرفته است. در قانون مدنی ایران نیز مواد مشخصی به انتقال طلب نپرداخته است. در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران، انتقال طلب علی رغم برخی تفاوتها ماهیّتی شبیه عقد حواله دارد. البته عقد حواله در شرایطی  انتقال طلب قلمداد می‌شود که حواله شونده،  بدهکار حواله کننده باشد. از مهمترین اثار انتقال طلب این است که در حقوق ایران و حقوق اصول قراردادهای اروپا، مدیون حق دارد در برابر انتقال گیرنده به عنوان طلبکار جدید از هر دفاع و ایرادی که در مقابل طلبکار اصلی داشته استفاده کرده و چنانچه طلب با قید و محدودیتی همراه باشد، با همان قید و محدودیّت انتقال می یابد.
نتیجه‌: در انتقال طلب تضمینات پس از انتقال همچنان باقی می‌ماند. تجویز انتقال طلب به شخص ثالث در سیستم حقوق ایران بدون رضایت مدیون و انتقال آن با همه توابع می‌باشد موقوف به قبول انتقال طلب از جانب او می‌داند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • اخلاقی، بهروز، اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی، چاپ دوم، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، ۱۳۸۵.
  • امامی، سید حسن، حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات اسلامیه، 1385.
  • جعفری هرندی، امیرمحمد، «مقایسه ضمان با انتقال طلب و تبدیل تعهد»، مجله مطالعات حقوق، شماره هشتم،1399.
  • جعفری لنگرودی، محمد جعفر، حقوق تعهدات، جلد اول، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران، 1386.
  • ساعی، محمدهادی، «وضعیت تضمینات پس از انتقال طلب یا انتقال دین»، مجله پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره بیست و ششم، 1386.
  • شعاریان، ابراهیم؛ ترابی، ابراهیم، حقوق تعهدات، چاپ اول، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393.
  • فصیحی زاده، علیرضا؛ حسینی خاتون‌آبادی، سید نصیر؛ فصیحی زاده، محمدامین، «تحلیل دوگانگی انتقال طلب و تبدیل تعهد به اعتبار متعهدله در حقوق ایران»، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره چهل و هفتم، 1400
  • فیض، علیرضا؛ واحدی­زاده، جواد،« مقایسه ی عقد حواله با تبدیل تعهد و انتقال دین و طلب»، پژوهش نامه­ی فقه و حقوق اسلامی، شماره ی سوم، 1388.
  • کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، چاپ سوم، تهران، انتشارات دادگستر،1372.
  • کاتوزیان، ناصر، نظریه عمومی تعهدات، جلد سوم، چاپ پنجم، تهران، نشر میزان، 1386.
  • کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی نظریه عمومی تعهدات، چاپ ششم، تهران، نشریه یلدا،1364.
  • کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی( ایقاع)،چاپ اول، تهران، انتشارات یلدا، 1370.

عربی

  • انور، سلطان، احکام الالتزام، المرجز فی النظریه العامه للالتزام، جلد دوم، لبنان- بیروت، دارالنهضته العربی،1983.
  • حجازی، عبدالحی، النظریه العام و الالتزام مصادر الالتزام، مصر، مطبعه نهضه،1954.
  • الذنون، حسن علی، شرح القانونی المدنی (اصول الالتزام)، عراق، بغداد، مطبعه المعارف،1970.
  • السنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، لبنان- بیروت، منشورات الجعلی المحقوقیه،1998.
  • جبعی العاملی، زین العابدین، مسالک الافهام، جلد دوم، قم، مؤسسه المعارف الاسلامی،1414.
  • طوسى (ابو جعفر)، محمد بن حسن، الخلاف، جلد دوم، قم، نشر دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌،1407.
  • عاملی(شهید ثانی)، زین الدین من نورالدین، المسالک الافهام، جلد اول ، قم، موسسة المعارف الاسلامیه، 1425.
  • فخر المحققین، الشیخ ابوطالب محمد بن حسن بن یوسف بن علی بن مطهر الحلی، ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، جلد دوم، قم، بنیادمؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان، 1363
  • محقق اردبیلی، احمد، مجمع الفائده والبرهان فی شرح الاذهان، جلد دوم، قم، جامعة المدرسین، 1416.
  • محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن، المختصر المنافع، جلد دوم، نشر الهام، ۱۳۷۷.
  • نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، جلد بیست و ششم، بیروت، نشر دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1404.