آثار و کاربردهای سیاق در فقه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه الهیات و معارف اسلامی- فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

2 استادیارگروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 استادیار گروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان، دانشکده الهیات و معارف اهل بیت (ع)، اصفهان، ایران.

10.22034/ejs.2023.365352.1312

چکیده

زمینه و هدف: سیاق در فقه از موضوعات محل بحث و نظر است. در این مقاله تلاش شده به بررسی آثار و کاربردهای سیاق در فقه پرداخته شود.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای استفاده ‌شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: یافته‌ها بر این امر دلالت دارد که سیاق از روش‌های مهم کشف معنای واژگان به­خصوص در آیات قرآن است. الفاظ قرآن به تنهایی و مجزا از جملات و آیات بار معنای خاصی دارند اما همان لفظ وقتی در قالب جملات قرار می‌گیرد معنای خاصی پیدا می‌کند عدم توجه به معنای لفظ در عبارات و جملات پس و پیش مانند حذف یکی از حروف لفظ می‌باشد که مخل معنا می‌گردد. و از آن می‌توان به­عنوان یکی از قواعد مهم در توسعه‌ی استنباط احکام شرعی بهره جست.
نتیجه‌گیری: قرآن با اسلوب خاصی که دارد با کمترین لفظ بیشترین معنا را افاده می‌کند. چنانکه روایات نیز به دلیل انشعاب آن­ها از منشأ وحیانی از این قاعده مستثنی نخواهند بود. از این روی توجه به سیاق ما را به درک معانی دیگری فراتر از الفاظ و عبارات سوق می‌دهد؛ چرا که سیاق استمداد از جمیع قرائن محفوف به متن جهت کشف فهم مراد متکلم است. به همین دلیل است که فقیهان و همواره در فهم و استنباط خود به آن توجه داشته و در برداشت‌های فقهی خود به نحو ایجابی و یا سلبی از آن مدد جسته‌اند.

کلیدواژه‌ها