استصحاب و آثار آن در حقوق مدنی و قانون مجازات اسلامی با رویکردی به دیدگاه‌های امام خمینی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق و اندیشه حضرت امام خمینی (ره)، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران.

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران

3 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

10.22034/ejs.2022.340485.1229

چکیده

زمینه و هدف: یکی از مباحث مهم اصول فقه، اصول عملیه است و اصل استصحاب در میان این اصول از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله تلاش شده به بررسی استصحاب و آثار آن در حقوق مدنی و قانون مجازات اسلامی با رویکردی به دیدگاه‌های امام خمینی پرداخته شود.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای استفاده‌شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: اصل استصحاب به عنوان یکی از اصول عملیه پذیرفته‌شده در منابع فقهی و اصولی معتبر می‌باشد. استصحاب از ماده صحب به معنای مصاحبت و به همراهی طلبیدن کسی یا به همراه داشتن چیزی است. و در اصطلاح فقه عبارت است از حکم به بقا چیزی که در زمان سابق یقینی و محقق بوده و در زمان حاضر مورد تردید قرار گرفته است. از دیدگاه امام خمینی (ره)، استصحاب یک اصل شرعی است که به منظور حفظ واقع که یقین سابق طریق وکاشف از آن است، وضع شده است. مطابق با اصول قانون اساسی می‌توان در صورت فقدان حکم مسئله می‌توان به این اصل استناد نمود.
نتیجه‌گیری: در مباحث مربوط به حقوق مدنی ازجمله مباحث بیع، خیار و نکاح از اصل استصحاب استفاده‌شده است. در قانون مجازات ایران نیز استصحاب مبنای بسیاری از احکام قانونی قرار گرفته است که از آن جمله می‌توان به احکام مقرر در مورد استصحاب عدم مسلوب الاختیار بودن و عدم بلوغ و افاقه و عدم کفر و توبه اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی
دوره 3، شماره ویژه (ویژه نامه جستار های نوین فقه وحقوق 1400) - شماره پیاپی 5
فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی
اسفند 1400
صفحه 363-380

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار