وظایف نماینده تجاری نسبت به شخص ثالث در فقه با رویکردی به حقوق ایران و انگلیس

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، أصفهان، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

3 استادیارگروه حقوق، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

10.22034/ejs.2022.328545.1152

چکیده

زمینه و هدف: افزایش مراودات بازرگانی از یکسو، و اهمیت نقش تعهد و تخصص در دنیای تجارت از سوی دیگر؛ ضرورت توجه به جایگاه نمایندگان تجاری و وظایف ایشان را بیش از پیش جلوه گر می نماید. دراین پژوهش تعهدات وی برابر ثالث درفقه، قوانین ایران و حقوق انگلیس مورد بررسی قرار می گیرد.
مواد و روشها: این مقاله بر اساس روش توصیفی تحلیلی بوده و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و فیش برداری استفاده شده است.
یافته ها: علی رغم اینکه تاکنون در فقه و قوانین، تعهدات نماینده تجاری در برابر ثالث مورد بررسی و توجه قرار نگرفته است، می توان چهارچوبی از وظایف را برای وی ترسیم نمود.
ملاحظات اخلاقی: تلاش گردیده است اصول اخلاقی تحقیق در این مقاله بطور کامل رعایت گردد.
نتیجه گیری: فارغ از تعهداتی که ممکن است بموجب توافقات فیمابین بر نماینده تحمیل گردد، وظایفی همچون حسن نیت، تعهد به داشتن اختیارات، امانت و رعایت محرمانگی را نیز برای وی در فقه و حقوق ایران و انگلیس می توان مقابل ثالث متصور شد. در عین حال در فقه بر اساس قواعد کلی؛ نماینده مقصر در صورت عدم تنفیذ از جانب موکل در برابر ثالث مسئول خواهد بود. در قوانین ایران و حقوق انگلیس نیز نماینده تجاری دارای مصادیق متعدد بوده که هرکدام تعهداتی را در برابر ثالث عهده دار می باشند که تمامی آنها مورد مطالعه قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


- آخوندی، رضا، نمایندگی تجاری مستقل در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه، پایان­نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق، ۱۳۸۰.
- آل کاشف الغطاء، محمد حسین، تحریرالمجله، تهران، مکتب النجاح، ١٣٦١.
- احمدی سجادی، سیدعلی، «ماهیت حقوقی نمایندگی تجاری و مصادیق آن در حقوق ایران»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، شماره اول، ١٣٧٧.
- اشمیتوف، کلایو ام، حقوق تجارت بین­الملل، ترجمه بهروز اخلاقی و همکاران، تهران، سمت، ١٣٧٨.
- امینی، منصور، ابراهیمی، یحیی، «حسن نیت در قراردادها: از نظریه تا عمل؛ نگاهی به موضوع در نظام حقوقی کامن­لا»، مجله حقوق تطبیقی، دوره دوم، شماره دوم، 1390.
- باریکلو، علیرضا، خزائی، سبدعلی، «اصل حسن نیت و پیامدهای آن در دوره­ی پیش قراردادی؛ با مطالعه­ی تطبیقی در حقوق انگلیس و فرانسه»، مجله حقوقی دادگستری، شماره هفتاد و ششم، 1390.
- جـرفی، أسماء، عیسائی تفرشی، محمـد، شهبازی­نیا، مرتضی، مسئولیت مدیران شرکت تجاری ناشی از امضای سند تجاری شرکت با توجه به مبانی رابطه مدیران با شرکت در حقوق انگلیس و ایران»، فصلنامه پژوهش­های حقوق تطبیقی، شماره سوم، 1399.
- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ چهارم، تهران، انتشارات گنج دانش، ١٣٦٨.
- جلالی، سید محسن، محرری، عاطفه، «تبیین فقهی ماده ٤٠٠ قانون تجارت»، نشریه فقه و تاریخ تمدن، شماره سی و سوم، 1391.
- حائری طباطبایی، سید علی بن محمد، ریاض المسائل، جلد دهم، چاپ اول، قم، موسسه آل البیت علیه السلام، ١٤١٨.
- رسائی­نیا، ناصر، کلیات حقوق بازرگانی، چاپ ششم، انتشارات دریچه، ١٣٨٣.
- سبزواری، محمدباقر، کفایه الاحکام، چاپ سنگی، اصفهان، ۱۲۶۹.
- ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، جلد چهارم، چاپ دوم، نشر دادگستر، ١٣٧۵.
- صادقی مقدم، محمدحسن، شکوهی­زاده، رضا، «حکم معامله فضولی و مبنای آن در حقوق انگلیس، فرانسه، آلمان و ایران»، مجله حقوق تطبیقی، شماره بیست و یکم، ١٣٩٠.
- طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، تکملة العروة الوثقی، جلد اول، چاپ اول، قم، داوری، ١٤١٤.
- علامه حلی، تحریر الاحکام، جلد دوم، قم، موسسه امام صادق علیه السلام، ۱۴۲۰.
- علامه حلی، منتهی المطلب، جلد دوم، تبریز، ناشر حاج احمد (طبع قدیم)، ۱۳۳۳.
- غریبه، علی، رضایی، علی، «گستره حمایت از اشخاص ثالث در قواعد حاکم بر معاملات خارج از موضوع شرکت»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال هشتم، شماره بیست و هشتم، ١٣٩٨.
- قنواتی، جلیل، تفرشی، محمد عیسی، «رابطه نهاد نمایندگی با نهادهای حق­العمل کاری، عاملی و دلالی»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، شماره یازدهم، ١٣٨٠.
- کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد سوم، چاپ چهارم، شرکت سهامی انتشار، ١٣٨٣.
- کاتوزیان، ناصر، عباس­زاده، محمد هادی، «حسن نیت در حقوق ایران»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره چهل و سوم، ١٣٩٢.
- مروارید، علی اصغر، سلسله الینابیع الفقهیه، جلد شانزدهم، چاپ اول، بیروت، موسسه فقه و شیعه، ۱۴۱۰.
- مقدس اردبیلی، مجمع الفائده و البرهان، جلد نهم، قم، موسسه نشر إسلامی، ١٤١٢.
- میرزای قمی، جامع الشتاب، کتاب وکالت، چاپ سنگی، ۱۳۰۳.
- میرهاشمی، میترا، بررسی وضعیت حقوقی قائم مقام تجارتی در حقوق ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین­المللی امام خمینی، ١٣٨٨.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، جلد بیست و دوم، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، ۱۳۶۷.
- نعیمی، عمران، «نمایندگی تجاری»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره چهلم، شماره یکم، 1389.
- نقیبی، سید ابوالقاسم، تقی­زاده، ابراهیم، «جایگاه حسن نیت در عقد وکالت»، فصلنامه علمی پژوهشی دانش حقوق مدنی، سال دوم، شماره اول، ١٣٩٢.
- یزدانیان، علیرضا، «قلمرو تعهدات و مسئولیت مدنی موکل و وکیل ناشی از فعل شخصی و فعل غیر در مقابل یکدیگر و اشخاص ثالث در فقه و حقوق فرانسه»، نشریه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شماره دوم، ۱۳۹۷.
منابع لاتین
- Bowstead W. Reynolds F. The law of agency, 16th edition, London: sweet and maxwell, 1996.
- Chitty J. chitty on contracts, 20th edition, London: sweet and maxwell, 1989.
- Giliker P. Pre-contractual Liability in English and French Law, Kluwer Law International, 2002.
- Gordon J. Agent liability to third parties, https://thebusinessprofessor.com/2021/04/10.
- Jackson R, Powell J. Jackson & Powell ON Professional Liability, sixth edition, sweet & Maxwell, 2007.
- Le tourneau P. Encyclopediedalloz, Bonne Foi, 1995.
- Macgregor L. The Agent's Warranty of Authority: Thus Far but no Further, Edinburgh Law Review, 2013;17(3).
- Munday R. Agency: Law and Principles, 3rd edition, Oxford Legal Research Library, 2016.
- Randall M. Community College of Denver Students, Fundamentals of business law, Published by Melissa Randall, 2020.
- Ryder N, Griffiths M. Commercial Law, principles and Policy, Cambridge university press, 2012.
- Sealy L, Worthington S. Case and materials in company law, tenth edition, Newyork: oxford, 2014.
- Siedel G, Jethro K, Lieberman D, Warner D. The legal environment and business law, Publisher: Flat World Knowledge, Inc, 2014.
- Merrett L. The importance of delivery and possession in the passing of title, Cambridge Law Journal, 2008;67(2).