قوانین حاکم بر علائم و اسرار تجاری استارت‌آپ‌ها و آثار نقض آن‌ها در فقه و حقوق ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق خصوصی، واحد امارات متحده عربی، دانشگاه آزاد اسلامی، امارات متحده عربی

2 دانشیار، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

3 استاد، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق شهید بهشتی، تهران، ایران.

10.22034/ejs.2024.405097.1480

چکیده

زمینه و هدف: هدف مقاله حاضر بررسی قوانین حاکم برعلائم و اسرار تجاری استارت‌آپ ها و آثار مترتب بر نقض آن‌ها در حقوق ایران است.
مواد و روش‌ها: روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی تحلیلی است. مواد و داده‌ها نیز کیفی است و از فیش برداری در گردآوری مطالب و داده‌ها استفاده شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: در فقه می‌توان با توسل به قواعدی چون لاضرر قائل به حمایت از علائم و اسرار تجاری استارت‌آپ‌ها بود. قوانین حاکم بر علائم و اسرارتجاری استارت‌آپ ها شامل قوانین­حقوق و کیفری بوده و آثار مترتب برنقض آن‌ها، ضمانت مدنی شامل جبران خسارت و ضمانت­کیفری شامل جزای نقدی و در مواردی چون جعل، شامل حبس می‌شود. نکته مهم این است که باید به فقدان هرگونه حمایت صریحی از علائم و اسرارتجاری استارت‌آپ‌ها درحقوق­ایران اشاره ­کرد. علیرغم اینکه اسرارتجاری جزء مهم‌ترین زیر شاخه‌های مالکیت صنعتی می‌باشد و حمایت از آن در جهت ایجاد فضای رقابتی سالم که منجر به توسعه استارت‌آپ‌ها گردد ضروری است، اما قوانین مربوط به مالکیت صنعتی از این امر مهم غافل مانده و هیچ‌گونه اشاره‌ای به این مورد نداشته‌اند.
نتیجه: علائم و اسرارتجاری استارت‌آپ­ ها براساس سایر قوانین­ کلی در زمینه حمایت از مالکیت معنوی و یا قوانین کیفری ­چون قانون مجازات­ اسلامی یا قوانین مسئولیت­ مدنی مورد حمایت قرار می‌گیرد. ضروری است در راستای حمایت از علائم و اسرارتجاری به ‌عنوان ابعاد مهم حقوق مالکیت صنعتی قوانین کارآمد و دقیق‌تری که فاقد ابهام باشد، وضع گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • اسلامی، شیرزاد، «افشا و سرقت علامت تجاری آثار حقوقی استفاده از یک علامت قبل از ثبت آن»، فصلنامه قضاوت،1(57): 1388.
  • امامی، اسدالله، حقوق مالکیت صنعتی، چاپ دوم، تهران: انتشارات میزان، 1396.
  • امامی، سید حسن، حقوق مالکیت معنوی، جلد دوم، چاپ اول، تهران: نشر اسلامیه، 1390.
  • ایروانی، محمدرضا، «حق ابتکار در فقه اسلامی مقارن»، فصلنامه مفید، شماره چهارم،1374 .
  • بابایی، المیرا، علامت تجاری و ضمانت اجرای مدنی، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد، 1393.
  • بهرامی، علی، «ضمانت اجرای تعرض به حقوق برند در ایران و امریکا»، پایان‌نامه درجه کارشناسی ارشد حقوق­خصوصی دانشکده حقوق واحد تهران مرکز، 1395.
  • پورسیّد، بهزاد، «قانون تجارت الکترونیک و نوآوری‌های آن»، فصلنامه حقوقی دادگستری،17 (59): 1386.
  • تقوی­مندی، فهیمه، «مسئولیت مدنی ناشی از نقض حقوق ­مالکیت فکری با مطالعه تطبیقی»، پایان‌نامه درجه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد، 1392.
  • جاویدنیا، جواد، «نقد و بررسی جرائم­ مندرج در قانون تجارت الکترونیک»، فصلنامه حقوقی دادگستری، 71(59): 1386.
  • رضوی، سیدمهدی، «اسرار تجاری درحقوق استارت­آپ­ها»، هفتمین همایش بین‌المللی فقه و حقوق وکالت و علوم اجتماعی تهران، 1401.
  • رهبری، ابراهیم، حقوق اسرار تجاری، چاپ نهم، تهران: انتشارات سمت، 1398.
  • شمس، زهرا، «حفاظت از مالکیت ­فکری استارت­آپ­ها از منظر حقوقی»، دومین همایش ملی مدیریت نوین و کسب‌وکارهای نوپا تهران، 1400.
  • صادقی، حسین، مسئولیت مدنی در ارتباطات الکترونیکی، چاپ اول، تهران: نشر میزان، 1388.
  • کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد، جلد اول، چاپ هشتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1386.
  • کریمی، محمد حسین، علائم تجاری در حقوق ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد، 1389.
  • میرحسینی، سیدحسن، حقوق علائم تجاری، چاپ اول، تهران: نشر میزان، 1390.
  • نجفی‌ ابرندآبادی، علی­حسین، سیاست جنایی (گزیده مقالات آموزشی برای ارتقای دانش دست‌اندر کاران مبارزه با مـواد مـخدر‌)، جلد دوم، چاپ چهارم، تهران‌: انتشارات‌ سلسبیل، 1384.
  • نصراللهی، مهدی؛ فتحی، محمدرضا؛ شش­پری، فریبا، «بررسی عوامل مؤثر بر انتخاب استراتژی همکاری بین برندها (شرکت‌های نهادینه‌ شده) و استارت­آپ­ها (مطالعه موردی استارت آپ­های پارک علم و فن‌آوری قزوین)»، توسعه تکنولوژی صنعتی،17(35): 1398.
  • ورمزیار، محمد، «بررسی علائم تجاری در معاهدات بین‌المللی با تأکید بر موافقت‌نامه TRIPS»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه تربیت مدرس، 1381.

عربی:

  • اصفهانی، شیخ الشریعه، مسأله لاضرر، قم، دفتر نشر اسلامی، 1410.
  • انصاری، شیخ مرتضی، رسائل، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1414.
  • انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب، یک جلدی، تیریز، نشراطلاعات، 1375
  • الزحیلی، وهبة، الفقه الاسلامی فی اسلوبه الجدید، جلد سوم، دمشق، دار الفکر، ۱۹۸۹.
  • نراقی، ملأ احمد، عوائد الایام، قم،انتشارات بصیرتی،1408.

لاتین

  • Gesmer, Lee. T(2009), Protection of Trade Secrets in the Computer Industry; aa: Gesmer.com,p;2.
  • WIPO Intellectual Property Handbook Policy(2015), Law and Use. Chapter 2: Fields of Intellectual Property Protection WIPOp;18.