1
استادیار گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
10.22034/ejs.2023.414959.1541
چکیده
زمینه و هدف: اهمیت توجه به اصول دادرسی و لزوم رعایت آنها ایجاب میکند تا قوانین و مقررات داوری در عین تبیین این اصول، ضمانت اجرای عدم رعایت آنها را نیز پیشبینی نماید. هدف مقاله حاضر بررسی ضمانت اجرای عدم رعایت اصول دادرسی در داوری در فقه و حقوق ایران و حقوق انگلیس است. مواد و روشها: روش مقاله حاضر توصیفی تحلیلی است. مواد و دادهها نیز کیفی است و از فیشبرداری در گردآوری مطالب و دادهها استفاده شده است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافتهها: در نظام داوری ایران به ویژه قانون داوری تجاری بینالمللی به اصول دادرسی توجه شده است. با این حال به دلیل کلیگویی، خلاءها و ابهامی در خصوص جایگاه و ضمانت اجرای عدم رعایت اصول داوری وجود دارد. هرچند رویه قضایی محاکم ایران تلاش داشته تا این خلاء را مرتفع نماید دستاوردهای آن محدود بوده است. در مقابل نظام داوری انگلستان هم در تبیین جایگاه این اصول و در ضمانت اجرا چه نسبت به فرآیند داوری و چه رأی داوری و شخص داور رویکردی دقیقی را اتخاذ کرده است و نظام داوری این کشور با توجه به جزئی ترین مسائل، عدم رعایت اصول دادرسی را با ضمانت اجرای مؤثر و کارآمدی مواجه ساخته است. نتیجه: قانون داوری تجاری ایـران اولـین تجربـه از یـک قـانون مـدرن و هماهنگ با معیارهای پذیرفته شده بینالمللـی اسـت. بـا تـصویب قـانون، آزادی و اختیـار طرفین و داوران به نسبت قابل ملاحظـهای افـزایش یافتـه و در مقابـل مـداخله قضایی کاهش یافته است.
امینی، عیسی؛ منصوری، عباس،«موجه و مدلل بودن رأی داروی داخلی با نگاهی به رویه قضایی»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، شماره بیست و دوم،1397.
آرتور تی، گنیگز، داوری تجاری و اصول حاکم بر آن در حقوق انگلیس، ترجمه حسین میرمحمد صادقی، مجله حقوقی بین المللی، شماره دهم، بهار و تابستان 1368.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوقی، جلد اول، چاپ اول، تهران،نشرگنج دانش، 1378.
خدری، صالح،« اصول دادرسی در داوری تجاری بینالمللی»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، شماره چهارم،1393.
خوشبخت احمدی، نوراله، « اصول داوری مربوط به برابری طرفین و ضمانت اجرای آنان در قانون آیین دادرسی و قانون داوری تجاری بینالمللی ایران»، دومین همایش بین المللی حقوق علوم سیاسی و معارف اسلامی تهران،1397.
زمانزاده بهبهانی، مهری، همکاران، «واکاوی جایگاه اصول دادرسی عادلانه در فقه امامیه»، نشریه پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره دوم،1397.
زنجانی، عمید، حقوق اقلیتها، چاپ اول،تهران، انتشارات امیرکبیر، 1366.
صادقی، محسن، اصول حقوقی و حقوق موضوعه، چاپ اول، تهران، نشر میزان،1384.
ضرابی، میترا؛ بررسی وجوه اشتراک بین قانون داوری 1996 انگلستان و قانون داوری تجاری بین المللی ایران، مجله: نامه مفید، شماره نودو یک، تابستان 1391 .
علیخانی، حمیدرضا؛ عباسی، سعید؛ دستاوردهای جدید قانون داوری 1996 انگلستان در مقایسه با قانون داوری تجاری بینالمللی ایران، مجله پژوهشهای حقوقی، شماره بیست و یکم، بهار و تابستان 1391 .
علیمحمدی، زهرا،«بررسی اصول و تشریفات دادرسی در داوری»، سومین همایش بسترهای فساد مالی واداری در نظام حقوقی ایران با رویکرد اصلاح و توسعه نظام حقوقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد،1395.
غمامی، جیر؛ محسنی، حسن، آیین دادرسی مدنی فراملی، چاپ چهارم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1394.
مافی، همایون؛ محمد، غمیلویی، « مفهوم و ضمانت اجرای اصول دادرسی در آیین دادرسی مدنی»، فصلنامه علمی دانشنامههای حقوقی، شماره سوم، 1398.
ماندگار، مصطفی؛ شعبانی، مصطفی، «قاعده موجه و مدلل بودن رأی داوری»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، شماره دوم،1399.
قریشی محمدی, فاطمه السادات, & فغانی, رامین. (1402). بررسی قانون داوری تجاری بینالمللی ایران از دیدگاه قواعد فقهی. فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی, 5(4), 249-266. doi: 10.22034/ejs.2023.414959.1541
MLA
فاطمه السادات قریشی محمدی; رامین فغانی. "بررسی قانون داوری تجاری بینالمللی ایران از دیدگاه قواعد فقهی". فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی, 5, 4, 1402, 249-266. doi: 10.22034/ejs.2023.414959.1541
HARVARD
قریشی محمدی, فاطمه السادات, فغانی, رامین. (1402). 'بررسی قانون داوری تجاری بینالمللی ایران از دیدگاه قواعد فقهی', فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی, 5(4), pp. 249-266. doi: 10.22034/ejs.2023.414959.1541
VANCOUVER
قریشی محمدی, فاطمه السادات, فغانی, رامین. بررسی قانون داوری تجاری بینالمللی ایران از دیدگاه قواعد فقهی. فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی, 1402; 5(4): 249-266. doi: 10.22034/ejs.2023.414959.1541