بررسی تعهدات و مسئولیت قائم مقام تجاری در فقه، حقوق ایران و حقوق فرانسه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی، واحد امارات متحده عربی، دانشگاه آزاد اسلامی، امارات متحده عربی

2 استایار گروه حقوق تجارت، دانشگاه علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استاد گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق شهید بهشتی، تهران، ایران

10.22034/ejs.2023.399187.1453

چکیده

زمینه و هدف: قائم مقام تجارتی یکی از موضوعات مهم در حقوق تجارت ایران است که چندان به آن پرداخته نشده است. در این مقاله تلاش شده به بررسی مسئولیت و تعهدات قائم مقام تجارتی در فقه و حقوق ایران و حقوق فرانسه پرداخته شود.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی است. مواد و داده‌ها نیز کیفی است و از فیش برداری در گردآوری مطالب و داده‌ها استفاده شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متن، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: در فقه ایران قائم مقام تجارتی در قالب وکالت قابل تبیین است. هم در فقه و حقوق ایران و هم در حقوق فرانسه، قائم مقام تجارتی در انجام تکالیف و وظایف خود از قبیل عدم تفویض یا نایب گرفتن کسی برای کلیه کارهای تجارتخانه، عدم کسب منافع مخفی و عدم افشای امور تجارتخانه، رعایت مصلحت تجارتخانه و نداشتن تعارض در منافع با اصیل در متعهد و مسئول می­باشد.
نتیجه‌: هم در حقوق ایران و هم در حقوق فرانسه نظام خاصی در خصوص مسئولیت مدنی قائم مقام تجارتی وجود ندارد و قواعد عام مسئولیت مدنی که عمدتا بر پایه تقصیر است بر مسئولیت مدنی قائم مقام تجارتی حکمفرماست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • اشمیتوف، کلایورام، حقوق تجارت بین الملل، جلد اول، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت،1378.
  • امیری قائم مقامی، عبدالمجید، حقوق تعهدات، جلد اول و دوم، چاپ اول، تهران، نشر میزان،۱۳۷۸.
  • بخشی زاده، اسماعیل، «جنبه‌های مهم قائم مقام تجارتی در قانون تجارت و لایحه جدید»، مجله دادرسی، شماره یکصد و چهلم،1399.
  • توکلی کرمانی، سعید‌، انتقال‌ تعهد‌ در حقوق ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل،۱۳۸۹.
  • حاجیانی، هادی، حقوق نمایندگی، چاپ اول، تهران، نشر دانش نگار،1386.
  • خسروی نیا، بابک؛ عبداللهی، محمد،« حقوق و تعهدات قائم مقام تجاری در قوانین ایران و انگلستان»، مجله فقه، حقوق و علوم جزا ، شماره بیست و پنجم، 1401.
  • شعاریان، ابراهیم، حقوق تعهدات، چاپ اول، تهران، شهر دانش،1393.
  • عراقی، سید عزت الله، «تغییر کارفرما وآثار آن در‌ رابطه‌ کارگری و کارفرمایی»، مجله دانشکده حـقوق و عـلوم‌ سیاسی دانشگاه تهران، شماره‌ بیست و هشتم، 1371.
  • عرفانی، محمود، حقوق تجارت، جلد اول،چاپ نهم، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی، 1389.
  • کاتبی، حسینقلی، حقوق تجارت، چاپ سوم، تهران، انتشارات گنج دانش،1366.
  • کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی(عقود معین)، جلد چهارم، چاپ پنجم، تهران، شرکت سهامی انتشار،1385.
  • کاتوزیان، ناصر، عقود معین، جلد چهارم، چاپ هشتم، تهران، شرکت سهامی انتشار،1394.
  • کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ نهم، تهران، نشر میزان،1383.
  • گلین مقدم، عیسی،« انتقال موقعیت قراردادی»، رساله دکـتری(حقوق خصوصی)، دانـشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تـهران،1381.
  • مولودی، محمد،«آثار قـرارداد نـسبت به طرفین عقد»، رساله دکتری(حقوق خصوصی)، دانشکده حقوق‌ و علوم‌ سیاسی دانشگاه تهران،1382.
  • نیکولاس‌، باری، «جایگاه‌ عقد در قانون مـدنی فرانسه»، مـجله کانون وکلا، شماره شصت و دوم، 1385.
  • واحدی، جواد، ترجمه قانون تعهدات سوئیس، چاپ اول، تهران، نشر دادگستر،1378.

عربی

  • بحرانی، احمد بن یوسف، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، جلد پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1398.
  • حسینی عاملی، محمدجواد، مفتاح‌الکرامه فی شرح القواعد العلامه، جلد هفتم،بیروت، دار احیاءالتراث العربیۀ،1327.
  • حلی( محقق)، جعفر بن حسن، شرایع‌الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد دوم، تهران، نشر استقلال،1409.
  • شهیدثانی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع‌الاسلام،جلد پنجم، قم، موسسۀ المعارف الاسلامیۀ، 1410.
  • طباطبایی، علی،ریاض المسائل، جلد دوم، قم، آل البحریۀ،1404.
  • العاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی، الروضۀالبهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم، مؤسسه اسماعیلیان،1415.
  • موسوی خمینی، روح‌االله،التحریرالوسیله، جلد دوم، قم،دارالکتب العلمیه، اسماعیلیان،1417.
  • نجفی، شیخ محمدحسن، جواهرالکلام، جلد بیست و هفتم، تهران، دارالکتب الاسلامیۀ،1394.