تحوّلات قانونی شهادت در امور مدنی با رویکرد ارتقاء ارزش اثباتی اماره شهادت در فقه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، خراسان رضوی، ایران.

2 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، خراسان رضوی، ایران.

3 استادیار موسسه آموزش عالی حکیم طوس، خراسان رضوی، مشهد، ایران.

10.22034/ejs.2023.412158.1519

چکیده

زمینه و هدف: شهادت عبارت است از اخبار غیر متخصص ناشی از علم شخصی به ‌حقی جزئی و یا امر شرعی جزئی نه بر عمل خویش؛ بلکه به صلاح و منفعت غیر؛ بدون وارد آمدن خسارت بر خود، به­ منظور احقاق حق و یا عمل به وظیفه شرعی. اماره شهادت دلیل اثبات دعوا است که کشف از واقع می‌کند و دلیل آشکارکننده حق از باطل است؛ بنابراین در فقه از اعتبار ویژه‌ای برخوردار است. به‌دلیل تغایر با نصوص شرعی و قانون اساسی تحولاتی را بعد از انقلاب در امور مدنی شاهد هستیم. هدف از این پژوهش تبیین تحولات قانونی شهادت در امور مدنی است.
مواد و روش: ‌روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است که جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت اسنادی با تحلیل محتوا  و با بهره‌مندی از تألیفات فقهی و حقوقی انجام شده است.
ملاحظات: در پژوهش اصالت متون، امانت­داری و صداقت رعایت شده است.
یافته­ ها: ارتقای ارزش اثباتی اماره شهادت در امحاک آن با ادلّه فقهی به‌عنوان تکلیف و وظیفه شرعی در حمایت از صاحب حق صورت گرفته است. مغایرت بین فقه و قانون باعث تغییرات و تحولات شهادت در امور مدنی است.
نتیجه: حفظ نظام تعایش اجتماعی در جامعه مسلمان مبتنی­ بر اماره شهادت به‌منظور اجرای عدالت و احترام به ‌مال و حقوق دیگران است. در نتیجه ارزش اثباتی اماره شهادت را می­توان با توجه به منابع و مبانی فقهی در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات