ماهیت قرارداد اختیار معامله در فقه، حقوق ایران، فرانسه و انگلیس

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 دانشیار، گروه حقوق خصوصی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

3 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

4 استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

10.22034/ejs.2023.385360.1377

چکیده

زمینه و هدف: متخصصین مسائل مالی برای کاهش ریسک، به اختراع ابزارهای گوناگونی اقدام کرده­اند. این ابزارها به «ابزار مشتقه» مشهورند که چهار دسته از قراردادها را در بر می‌گیرد؛ قراردادهای «آتی خاص»، «آتی یکسان» «اختیار معامله» و «قرارداد معاوضه». در بین ابزارهای مشتقه، قرارداد اختیار معامله و ماهیت آن از اهمیت بالاتری برخوردار است.
مواد و روش ­ها: این تحقیق از نوع نظری بوده ‌روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می‏باشد و روش جمع ‏آوری اطلاعات بصورت کتابخانه‏ ای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است.
یافته ­ها: اختیار معامله تنها قرارداد در ابزار مشتقه است که هم قابل معامله در بورس و هم قابل معامله در خارج از بورس است. از طرف دیگر انعطاف پذیری قرارداد اختیار معامله در مقایسه با سایر ابزارهای مشتقه مالی باعث شده است تا با این وسیله بهتر بتوان خطر ناشی از نوسانات قیمت را پوشش داد.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت­داری رعایت شده است.
نتیجه­ گیری: با آنکه این عقد از بسیاری جهات شباهت‌هایی با سایر عقود دارد اما به نظر می‌رسد در هر سه کشور ایران، انگلیس و فرانسه، قرارداد اختیار معامله قراردادی معتبر و عقدی مستقل است. علاوه بر این، پوشش خطر تغییر ناگهانی و نامطلوب قیمت اجناس و کالاها در معاملات آتی سبب شده است که حقوقدانان انگلیس، ماهیت قرارداد اختیار معامله را با عقد بیمه یکی بدانند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت شرکت­های تجاری، ج 2، چ 2، تهران، سمت، 1378.
  • بابایی، ایرج، حقوق بیمه، چ 15، تهران، انتشارات سمت، 1398.
  • عصمت پاشا، عبیدالله، فلسفه و سیر تکاملی ابزارهای مالی مشتقه و دیدگاه فقهی، ترجمه علی صالح آبادی، فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی، شماره 9، 1382.
  • درخشان، مسعود، مشتقات و مدیریت ریسک در بازارهای نفت، چاپ اول، تهران، موسسه مطالعات بین المللی انرژی، 1383.
  • حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، مختلف الشیعه، ج 5، طبعه الاولی، قم، موسسه نشر اسلامی، 1415.
  • رضایی، مجید، "اوراق اختیار معامله در منظر فقه امامیه"، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق، شماره 25، 1384.
  • المجلسی، محمد باقر، مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، الطبعه الاولی، 1407.
  • رفیعی، محمدتقی و راضیه عبدالصمدی، "بررسی حقوقی اوراق اختیار معامله در بازار بورس اوراق بهادار"، مجله اندیشه های حقوقی، دوره 4، شماره 10، 1385.
  • روژه بو، حقوق بیمه، ترجمه محمد حیاتی، چ 2، تهران، بیمه مرکزی ایران- مدیریت تحقیق و برنامه ریزی، 1379.
  • شعاریان، ابراهیم و ابراهیم ترابی، حقوق تعهدات، چاپ اول،تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1393.
  • شهیدی، مهدی، تشکیل قراردادها و تعهدات، چاپ اول، تهران، نشر حقوقدان، 1377.
  • صفایی، حسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی، ج 2، چاپ دهم، تهران، نشر میزانف 1389.
  • فطانت، محمد، آقاپور، ابراهیم، اوراق اختیار معامله در بازار سرمایه ایران، تهران، موسسه تحقیقات پولی و بانکی، چاپ دوم، 1383.
  • قنواتی، جلیل، مطالعه تطبیقی ایجاب و قبول، چاپ اول، قم، نشر موسسه بوستان کتاب قم، 1383.
  • کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، ج 1، چاپ اول، تهران، نشر شرکت سهامی انتشار، 1384.
  • کاتوزیان، ناصر، دوره حقوق مدنی عقود معین، ج اول، چ سیزدهم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1394.
  • کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، شرکت سهامی انتشار، چ 15، تهران، 1395.
  • کامیار، محمد رضا، گزیده آراء دادگاه های حقوقی، ج 3، چ 1، تهران، نشر حقوقدان، 1376.
  • مدنی کرمانی، عارفه، حقوق بیمه، چ 2، تهران، مجد، 1380.

 

فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 17
فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی
مرداد 1402
صفحه 147-162

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار