مبانی فقهی احکام اعتیاد و تأثیر آن بر اقتصاد با رویکرد پیش گیرانه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران

2 استادیارگروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران(نویسنده مسئول).

3 استادیارگروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران

10.22034/ejs.2023.391512.1414

چکیده

زمینه و هدف: اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر یکی از آسیب­ های اجتماعی مهم در کشور ما است که به ­دلیل گستره فزاینده، عمق تأثیر و پیامدهای سوء آن بسیار نگران­ کننده است و از مهم­ ترین آسیب­ ها و معضلات اجتماعی کشور محسوب می­شود. این پژوهش به بررسی مبانی فقهی اعتیاد با هدف کاهش هزینه خانوار و جامعه صورت گرفته است.   
مواد و روش‌ها: روش پژوهش در مقاله حاضر به­ صورت توصیفی-تحلیلی است و برای گرد‌آوری داده‌ها از روش کتاب­خانه‌ای استفاده ‌شده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
یافته‌ها: اغلب فقهای اسلامی مصرف مواد مخدر را چنانچه مضراتی به­ همراه داشته باشد حرام اعلام کرده ­اند و معتقدند که عقل انسان را زایل می­کند و این حکم تا حدودی می­تواند بر مسائل و معضلات اجتماعی همچون اعتیاد اثر بگذارد و از طریق اعتقادات مذهبی و تقویت معنویات از گرایش افراد به­ سمت مواد مخدر پیش­گیری  کند.
نتیجه‌گیری: همه ما در زندگی بارها و بارها این جمله را شنیده ­ایم که پیش­گیری بهتر از درمان است. زیرا درمان هزینه­ های اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی زیادی را می ­طلبد و در قالب یک بیماری جامعه را فلج می­کند. دیدگاه فقهای اسلامی در پیش­گیری از اعتیاد به مواد مخدر اگرچه به یک نسبت نیست؛ اما عموم فقها قائل به حرمت استعمال مواد مخدر هستند و همین فتوا درکاهش هزینه خانواده و جامعه تأثیر دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


- برفی محمد، «جامعه­ شناسی ابعاد فقهی، اجتماعی اعتیاد»، فصلنامه علمی-پژوهشی اعتیادپژوهی، 1382.
-تبریزى، جوادبن على، استفتاءات جدید ،قم، بی­تا.
-ثقفى تهرانى، محمد، روان جاوید در تفسیر قرآن مجید،تهران، انتشارات برهان، 1398.
-حر عاملی، محمدبن الحسن، وسائل الشیعه، جلد 21 و 22، نشر مؤسسه آل البیت، 1412.
-خالقی، ابوالفتح، «مصرف دخانیات و ابعاد حقوقی مقابله با آن»، پژوهش حقوق و سیاست، سال یازدهم، شماره بیست ­وششم،، 1388.
- خامنه­اى. سیدعلى، اجوبه الاستفتاءات، چاپ دوم، بیروت، دار الوسیله، 1387.
- روح اللهی، روح­الله، «مواد مخدر و دخانیات از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی»، فصلنامه فروغ وحدت، سال دوم، شماره ششم، 1385.
- شیخ الاسلامی، رضا، «تجارت دخانیات در فقه»، پژوهش­نامه فقه و حقوق اسلامی، سال چهارم، شماره نهم، 1390.
- فلاحتی، حمید، «نقش باورهای دینی در پیش­گیری از اعتیاد» شماره چهلم، 1397.
- مطهری، مرتضی، فقه و حقوق، مجموعه آثار چاپ اول، قم، انتشارات صدرا، 1384.
-مکارم شیرازی، ناصر، دائره المعارف فقه مقارن، قم، انتشارات مدرسه امام علی­ بن ابی طالب علیه­ السلام، جلد اول، 1427
-مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسه امام علی­بن ابی طالب( علیه ­السلام)، 1384.
محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى، 1406.