ضرورت حبس زدایی زنان بزهکار سرپرست خانوار در فقه و حقوق ایران

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

-

چکیده

نوشته حاضر به بررسی تأثیر جنسیت در حبس زدایی و نقش حبس در اسام، ایران وحقوق  فرانسه و تبیین وضعیت زنان بزهکار سرپرست خانوار و ضرورت حبس زدایی از این قشر  میپردازد. در سیاست کیفری نظام حقوقی ایران و اسام با توجه به جنسیت بزهکار تفاوت هایی در میزان دیه میان زن و مرد، تفاوت در بعضی اقسام حدود از جمله حد زنا، حد قوادی، حد ارتداد و نحوه اجرای مجازات های حدی از جمله جلد، رجم و تفاوت در دادن شهادت وجود دارد. همچنین حبس جزو  مجازاتهای اصلی اسام محسوب  نمیشود. در حقوق کیفری ایران، تدبیر خاصی در خصوص مجازات زنان بزهکار سرپرست خانوار در نظر گرفته نشده و تنها پیشنهاد قانونگذار که در تبصره ماده 69 آیین نامه اجرایی سازمان  زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور آمده این است که زندانیان زن  میتوانند اطفال خود را تا سن دو سال تمام به همراه داشته باشند و در قانون جزای فرانسه، ایجاد تمایز میان اشخاص به دلیل جنسیت را تبعیض دانسته و تفاوت آشکاری در اجرای مجازات میان زنان و مردان قائل نشده است. با این حال، تدبیر قانونگذار فرانسه برای زنان بزهکار در نظر گرفتن کیفر خدمات عام المنفعه  میباشد و برای زنان بزهکار سرپرست، هیچ تدبیر قانونی در نظر گرفته نشده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1( آنسل، مارک، 1375-1372)(، دفاع اجتماعی، مترجم: محمد آشوری و علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
2( ابراهیم پور لیستانی، حسین) ،1385(، اهداف مجازات در دو رویکرد حقوق جزا و آموزه های دینی، معرفت، شماره601.
3( ابراهیم وند، عبدالعلی) ،1393(، لزوم استفاده محدود از کیفر سالب آزادی بر مبنای فقه اسامی، فصلنامه علمی پژوهشی دیدگاه های حقوق قضایی، شماره 86.
4( پاکیده، فضل اله، و رنجبر، علی اصغر، و مهدوی، رمضان) ،1386(، تحلیل  جامعهشناختی تأثیر زندان بر زندانی و خانواده او، مجله اصاح و تربیت، شماره 17.
5( پیوندی، غامرضا) ،1395(، حکمت های کیفر در نظام جزایی اسام، مجله حقوق اسامی، سال سیزدهم، شماره 84.
6( تاجیک، عاطفه) ،1386(، تأثیر جنسیت بر چگونگی اعمال کیفر، فصلنامه بانوان شیعه، شماره 31.
7( حسین زاده، محمد، و علی طاهری، محمد، و  علیاکبری، امیر) ،1396(، نظارت الکترونیکی بر مجرمین حرفه ای و  سابقهدار مطالعه تطبیقی ایران و فرانسه، سال دهم، شماره 04.
8( خانی، محمد، و لکی، زینب، و نصرآبادی، محمدعلی) ،1396(، عدم تحمل کیفر؛  مبانی و معیارهای حقوقی- پزشکی ،فصلنامه حقوق پزشکی، سال هفتم، شماره بیست و ششم.
9( خلیلی، عذرا) ،1385(، جایگاه زندان در اندیشه های اسامی، مجله فقه و حقوق خانواده، شماره 34.
10(        درآمدی بر قانون مجازات فرانسه، مترجم: محمدرضا گودرزی بروجردی و لیا مقدادی) ،1395(، تهران، انتشارات خرسندی.
11( دهخدا، علی اکبر) ،1374(، لغت نامه دهخدا، جلد 11، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
12( زراعت، عباس) ،1386(، حقوق جزای عمومی، جلد 1، تهران، ققنوس، زمستان،  چاپ سوم.
13(        زیبایی، رضا) ،1393(،            جلوهای از اقدامات و کیفرهای جایگزین نوین حبس در قانون مجازات اسامی، مجله اصاح و تربیت، شماره 741.
14( ساوالانی، اسماعیل) ،1393(، حقوق جزای عمومی، تهران، مؤسسه مشاهیر مهر دادآفرین، چاپ ششم.
15( سلیمانی، رضا، و حجاریان، محمد حسین) ،1396(، پرنده شخصیت متهم در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب
1392، مطالعات حقوق، سال اول، شماره 11.
16( سلیمی، محمد) ،1396(، تعزیرات در نظام قضایی اسام، تهران، انتشارات دانشگاه علوم قضایی خدمات اداری.
17(        شهیدثانی)جبعی عاملی(، زین الدین بن علی) ،1370(، روضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، جلد 28، ترجمه و تبیین: محمد جواد ذهنی تهرانی، انتشارات وجدانی.
18(        صفاری، علی) ،0931(، کیفرشناسی)تحولات، مبانی و اجرای کیفر سالب آزادی(، تهران، انتشارات جاودانه، جنگل ،چاپ هفدهم.
19( طباطبائی، سید محمد حسین) ،1417ق(، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد14، بیروت، مؤسسه الاعلمی.
20( طغرانگار، حسن) ،1387(، زنان زندانی و جایگزین های مجازات حبس؛  ضرورتی مغفول، شماره 27.
21( همو) ،1387(، جایگزین های کیفر حبس در قلمرو نظام عدالت کیفری زنان، ماهنامه اصاح و تربیت، شماره 57.
22(        طوسی، محمدبن حسن) ،1417ق(، النهایه فی مجرد الفقه و الفتوی، ترجمه: محمدتقی دانش پژوه، جلد3، قم، نشر اسامی، تابع جامعه مدرسین.
23(        علیشاهی قلعه جوقی، ابوالفضل، و  دهقان علیشاهی، مهدی) ،1394(، بررسی مبانی نظری احترام به شخصیت انسانی و مجرمان در طول مجازات، فصلنامه بصیرت و تربیت اسامی، سال دوازدهم، شماره 33.
24(        فتاحی زفرقندی، سجّاد) ،1395(، بررسی مجازاتهای جایگزین حبس در اسناد بین المللی و ایران و کشورهای مختلف جهان، مطالعات حقوق، شماره 1.
25(        فیض، علیرضا ) ،1379(، مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسام، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسامی ،چاپ پنجم.
26( قربان نیا، ناصر) ،1380(، فلسفه مجازات ها در فقه کیفری اسام، رواق اندیشه3، شماره 3.
27(        قلی زاده، ابراهیم رضا، و میرزاجانی، حمیدرضا) ،1396(، فردی کردن واکنش کیفری مرحله پیش دادرسی )تعقیب( در حقوق کیفری ایران با نگاهی به موازین قانونی مرتبط در حقوق فرانسه، مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره سوم ،شماره 4. 1.
28(        قیاسی، جال الدین، و دهقان، حمید، و خسروشاهی، قدرت اله) ،1389(، مطالعه تطبیقی حقوق جزای عمومی اسام و حقوق موضوعه، جلد 1، نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ سوم .
       29( گلدوزیان، ایرج) ،1393(، محشای قانون مجازات اسامی، تهران، انتشارات مجد، چاپ دوم.
30(        گودرزی، محمدرضا، و جوان فر، عباس) ،1382(، زندان زدایی؛  راهکارها و شیوه های بازاجتماعی کردن، مجله اصاح و تربیت، شماره 61.
       31( ماهری، محمد) ،1348-1347(، تقریرات درس حقوق جزای عمومی، جلد 2، تهران، انتشارات رهام.
       32( محمدی، ابوالحسن) ،1364(، حقوق کیفری اسام)دیات(، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
      33( مرادی، قاسم) ،1396(، تعدیل مجازات زندان، فصلنامه علمی تخصصی اندیشمندان حقوق، سال پنجم، شماره سیزدهم.
       34( مسکینی، زهره) ،1385(، بسط و توسعه تفکر حبس زدایی، مجله اصاح و تربیت، سال چهارم، شماره 92.
       35( مشیر استخاره، زهرا سادات) ،1395(،  جامعهشناسی زندان زنان، تهران، نشر جامعه شناسان.
36(        معظمی، شها، و شیروی، مهسا، و صالحی، معصومه ) ،1394(، تأثیر زندان بر تکرار جرم زنان، دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 32.
       37( مکارم شیرازی، ناصر) ،3631(، 7دلیل توسعه تعزیر و عدم انحصار آن در ضرب با تازیانه، نور علم، شماره08.
       38( مهرپور، حسین) ،1384(، مجموعه مقالات زن و حقوق کیفری، قم، سلسبیل.
39(        موذن زادگان، حسنعلی، و تدینّ، عباس) ،1393(، زن در آیین دادرسی کیفری ایران و فرانسه، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره ششم .
       40( موسوی خمینی، سید  روحالل، 1404)ق(، تحریر الوسیله، قم، دارالعلم، چاپ دوم.
41(        موسوی خویی، سید ابوالقاسم) ،1394(، مبانی تکمله المنهاج، ترجمه و تبیین: علیرضا سعید؛ با دیباچه ای از عباسعلی عمید زنجانی، جلد2، تهران، نشر خرسندی، چاپ ششم.
       42(   همو) ،1391(، مبانی تکملۀ المنهاج، جلد 1، تهران، انتشارات خرسندی، چاپ دوم.
       43( میر محمد صادقی، حسین) ،1389(، جرایم علیه اشخاص، تهران، نشر میزان، چاپ پنجم.
44(        میرخلیلی، سید محمود) ،1389(، نمای سیاست جنایی اسام، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، شماره 7.
45(        نجفی ابرندآبادی، علی حسین) ،1384(، زن در جرم شناسی و حقوق کیفری، نخستین همایش بین المللی زن و حقوق کیفری گذشته، حال و آینده، قم، سلسبیل.
46(        نجفی قوچانی، سیدمحمدحسن) ،1385(، جواهرالکام فی شرح شرایع الاسام، جلد41، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسامی.
47(        نصیری اروجعلیلو، شهروز) ،1395(، بررسی تأثیر جنسیت در احکام جزا و قانون مجازات اسام، فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، سال دوم، شماره 6.
48( هاشمی شاهرودی، سید محمود) ،1395(، زندان زدایی، قم، مؤسسه دایرۀ المعارف فقه اسامی، چاپ اول، ص201.
49( ویلیامز، جان) ،1381(، بارداری و زایمان، جلد 1، مترجم: قاضی جهانی و همکاران، چاپ دوم، ص 56.
50( یزدیان جعفری، جعفر) ،1388(، نقش، جنسیت در مجازات مجرم، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره 54.