نظم عمومی و اخلاق حسنه اقتصادی از منظر فقه و حقوق ایران

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین_ پیشوا، ورامین، ایران.

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران

3 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین_ پیشوا، ورامین، ایران.

10.22034/ejs.2023.415996.1549

چکیده

زمینه و هدف: نظم عمومی و اخلاق حسنه دو مفهوم عام می‌باشند که در حوزه‌های مختلف حقوقی از جمله قراردادها و ... دارای آثار مهمی می‌باشند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین مفاهیم، اقسام، مصادیق، کارکردها و آثار نظم عمومی و اخلاق حسنه اقتصادی در نظام حقوقی ایران و فقه امامیه می‌باشد.

مواد و روش‌ها: این تحقیق از نوع نظری بوده و ‌روش آن به صورت توصیفی تحلیلی می‏باشد و ابزار جمع‏آوری اطلاعات نیز بصورت کتابخانه‏ای است.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که، نظم عمومی اقتصادی و اخلاق حسنه اقتصادی در فضای نظام حقوقی ایران و فقه امامیه منبع اصول و قواعد محسوب می‌شوند. در واقع، کارکرد این دو مفهوم، صرفاً یک کارکرد سلبی در جهت «نفی» نیست؛ بلکه این دو مفهوم می‌توانند کارکرد ایجابی نیز داشته باشند.

ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.

نتیجه‌گیری: نظم عمومیِ اقتصادیِ منبع، با توجه به شاخصة متنی بودن آن، با قانون ـ همان ابزار دولتی ـ تطبیق پیدا می‌کند، اما متفاوت از آن است، زیرا از یک سو مفاد همة مواد قانونی، جزء نظم عمومی اقتصادی تلقی نمی‌شوند. اخلاق حسنة اقتصادیِ منبع، متنی نیست و همین نکته، کارکرد ایجابی آن را تأثیرگذارتر می‌کند؛ منبعی که فراتر از متن، محل ظهور و کشف قواعد و اصول حقوقی است، هم خلأ متنی را جبران میکند و هم انعطاف‌پذیری نظام حقوقی و خروج آن از تصلب را نتیجه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فصلنامه علمی مطالعات فقه اقتصادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار