دیه عضو پیوندی حیوان به انسان در پرتو مبانی فقه اقتصادی

نوع مقاله : علمی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه حقوق، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.

10.22034/ejs.2022.339217.1225

چکیده

زمینه و هدف: در حوزه علوم پزشکی در سال­های اخیر، پیشرفت‌های شگرفی حاصل شده است. یکی از پیشرفت‌های مزبور مسئله پیوند اعضای حیوان به انسان می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر این است که در موارد پیوند عضو حیوانی به انسان، چنانچه پس از پیوند، آسیبی به عضو مزبور وارد شود، آیا امکان مطالبه دیه وجود دارد.
مواد و روش‌ها: این تحقیق از نوع نظری بوده ‌روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می‏باشد و روش جمع‏آوری اطلاعات بصورت کتابخانه‏ای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت­داری رعایت شده است.
یافته‌ها: یافته­های پژوهش حاضـر، نشان می‌دهد کـه در فضای فقـه، دو رویکـرد عنوان­محوری و رویکرد مقاصدی (یا همان نتیجه­محوری) مطرح می­باشد. با بررسی قانون مجازات اسلامی، متوجه خواهیم شد که قانون‌گذار رویکرد فقهای متأخر یعنی رویکرد مقاصدی را مورد پذیرش قرار داده است.
نتیجه‌: رویکرد مقاصدی در فقه با توسل به اصول مبنایی مانند اصل صحت و همچنین متغیر کارایی، و نیز با در نظر گرفتن ضرورت­های موجود در فضای جامعه، جواز دریافت دیه در موارد آسیب به عضو حیوانی پیوندزده شده به انسان را صادر می­کند. قانون مجازات اسلامی نیز در پرتو همین امر، به نحوی طراحی نشده است که ممنوعیتی برای حکم مزبور ایجاد کند؛ بلکه به صورت ضمنی این حکم را مورد تأیید قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


- آتش­زاده شوریده، فروزان، حسین­زاده، مریم، گلشنی، غلامرضا، پرستاری داخلی و جراحی بلک و هوس اختلالات چند سیستمی، ترجمه، چاپ اول، تهران، نشر جامعه نگر، 1391.
- آرامش، کیارش، پزشک و ملاحظات اخلاقی، ترجمه، جلد دوم، چاپ اول، تهران، انتشارات برای فردا، 1392.
- ابوالعباس و همکاران، ایمونولوژی سلولی و مولکولی، ترجمه موسی محمدنیا افروزی و دیگران، چاپ اول، تهران، انتشارات ارجمند، 1389.
- الوانی جامی، سپیده، خوافی، سعید، «بررسی قابلیت مطالبه دیه عضو پیوندی از حیوان به انسان»، فصلنامه داخلی کانون وکلای دادگستری، شماره شانزدهم، 1396.
- بهرام­نژاد، فاطمه، ثنایی، ندا، فرخ­نژاد افشار، پویا، عارفی، صدیقه، مرادی مجد، پریسا، پرستاری پیوند، نوبت اول، تهران، نشر جامعه نگر، 1392.
- تبریزیان، عباس، پیوند اعضا و احکام و نظریه­ها درباره آن، ترجمه سید هادی حسینی، بوستان کتاب قم، 1391.
- حاتمی، صدیق، امینی، راضیه، «پیوند عضو حیوان به انسان از منظر فقه و حقوق پزشکی»، مجله دین و سلامت، دوره پنج، شماره اول، 1396.
- حبیبی، حسین، مرگ مغزی و پیوند اعضا از دیدگاه فقه و حقوق، چاپ اول، قم، بوستان کتاب قم، 1380.
- خمینی موسوی، سید روح­الله، توضیح المسائل، چاپ اول، 1426.
- خوافی، سعید، بررسی آثار حقوقی و مسئولیت مدنی ناشی از پس زدن عضو پیوندی، پایان­نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه گیلان، 1393.
- دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1338.
- شاهرودی، سید محمود هاشمی، بایسته­های فقه جزا، چاپ اول، تهران، نشر میزان - نشر دادگستر، 1419.
- شوشتری، سید محمدحسن مرعشی، دیدگاه­های نو در حقوق، 2 جلدی، جلد اول، چاپ دوم، تهران، نشر میزان، 1427.
- عباسی محمود، حقوق پزشکی (پیوند اعضا)، چاپ اول، جلد ششم، تهران، انتشارات حقوقی، 1383.
- فراهیدی، خلیل ابن احمد، العین، چاپ دوم، جلد هشتم، قم، انتشارات هجرت، 1410.
- محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، چاپ سی و یکم، تهران، مؤسسه انتسارات و چاپ دانشگاه تهران، 1387.
- مرادی، یوسف، کیخا، محمدرضا، خاکپور، حسین، «بررسی پیوند اعضای حیوان نجس‌العین و مردار به انسان از نظر فقه امامیه»، مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی, دوره هشت، شماه بیست و هشتم و نهم، 1395.
- منیر، ریاض حناف، الاخطاء الطبیه فی الجراحات العامه و التخصصیه شرح واف للقانون رقم 5 لسنه 2010 بشان نقل و زرع الاعضا، الطبعه الاولی، اسکندریه، دارالفکر الجامعی، 2013.
- نارویی، سلیمان، خانی، ویدا، هاشمزنی، حسن، اصول مراقبت­های پرستاری ویژه در بخش پیوند کلیه، چاپ اول، تهران، انتشارات صبورا با همکاری نهضت پویا و آنا طب، 1389.
- وکیلی­نژاد، مولود السادات، قربان­نژاد، فاطمه، تابعی، سید ضیاءالدین، محمودیان، فرزاد، «ملاحظات اخلاقی و اجتماعی در تکنولوژی پیوند عضو از حیوان به انسان»، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره دو، شماره اول، 1387.