رکن روانی جرایم ارتکابی سردفتران اسنادرسمی از منظر حقوق و مبانی فقه اقتصادی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، واحدشهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهر کرد، ایران.

2 استادیار گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

3 استادیار گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

10.22034/ejs.2022.341343.1232

چکیده

زمینه و هدف: سردفتران اسناد رسمی از جایگاه بالایی در نظام حقوقی و ثبتی ایران برخوردار بوده و بخش مهمی از عمل حاکمیتی ثبت، از طریق آنها صورت می­پذیرد. انتظار و توقع از سردفتران اسناد رسمی این است که نه تنها مرتکب تخلف و جرمی نشوند، بلکه سازمان ثبت اسناد و املاک را در پیشگیری از جرایم ثبتی کمک و یاری کنند، لیکن در مواردی این توقع برآروده نشده و جرایمی از سوی سردفتران اسناد رسمی ارتکاب می­یابد.
مواد و روش‌ها: این تحقیق از نوع نظری بوده ‌روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می‏باشد و روش جمع‏آوری اطلاعات بصورت کتابخانه‏ای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت­داری رعایت شده است.
یافته‌ها: در ارتباط با عنصر روانی جرایم ارتکابی سردفتران اسناد رسمی، در بیشتر موارد این جرایم از نوع جرایم عمدی تلقی می­شود و اثبات عمد سردفتر اسناد رسمی برای تحقق جرم توسط مقام تعقیب ضروری است. این موضوع با جایگاه و اهمیت سردفتر اسناد رسمی مطابقت ندارد و بهتر بود که در جرایم ثبتی در حکم جعل، تقصیر شدید سردفتر هم به عنوان عنصر روانی جرم شناخت شود.
نتیجه‌: در برخی از جرایم ثبتی، از قبیل امتناع سردفتر از تحویل مدارک و مستندات در موارد لزوم، قانون­گذار بدون توجه به عنصر عمدی، این رفتار را جرم­انگاری کرده است که در این موارد خطای جزایی و تقصیر هم به عنوان عنصر روانی شناخته می­شود.

کلیدواژه‌ها


- آدابی، حمیدرضا، حقوق ثبت تخصصی، چاپ پنجم، ویراست جدید، تهران، انتشارات جنگل، چاپ پنجم، 1400.
- احدی، فاطمه، اندیشه­های نو در باب خطای کیفری (مطالعه تطبیقی حقوق ایران و انگلستان)، چاپ اول، تهران، مجد، 1393.
- اخنوخ، ابراهیم زکی، حالۀ‌ الضرورة فی القانون العقوبات‌، قاهره‌، دارالنهضۀ، 1962.
- ادیب، محمدرضا، «مسئولیت مدنی سردفتر، ماهنامة خبری و تحلیلی در زمینه علوم انسانی»، نشریة علمی - تخصصی حقوق، سال پنجاه و شش، 1393.
- اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، چاپ چهارم، تهران، میزان، 1381.
- اکبری آذر شربیانی، حسن، عبداللهی، اسماعیل، صالحی، حانیه، مدرس، محمد مهدی، «جرائم ثبتی، راهکارها و الزامات»، نشریه علم و وکالت، شماره سوم، 1398.
- الفاضل، محمد، المبادی العامۀ فی التشریع الجزایی، دمشق، جامعۀ‌ الدمشق‌، 1976.
- المقری الفیومی، احمد بن محمد (بیتا)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیـر‌ للرافعـی، چاپ اول، قم، دار الهجره، بی­­تا.
- باهری، محمد، خان­داور، علی­اکبر، نگرشی بر حقوق جزای عمومی، چاپ اول، تهران، مجد، 1380.
- پاد، ابراهیم، حقوق‌ کیفری‌ اختصاصی‌، جلد اول، چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1352.
- تفکریان، محمود، حقوق ثبت املاک: قانون و مقررات عملیات مقدماتی و ثبت ملک، چاپ پانزدهم، موسسه فرهنگی هنری انتشاراتی نگاه بینه، 1395.
- ثروت، جلال، نظریۀ الجریمۀ المتعدیۀ القصد، مـنشورات الحـلبیۀ الحـقوقیۀ، 2003.
- جعفری‌ لنگرودی‌، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، چاپ چهارم، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1388.
- حاجیانی، علی، جرایم ثبتی اسناد و املاک در حقوق ایران، چاپ اول، نشر بوشهر، 1384.
- حسینی، سید عبدالرحیم, ملیحی، سید مصطفی، «واکاوی فقهی قلمرو آیه تحریم اعانت بر اثم»، پژوهشنامه قرآن و حدیث، دوره اول، شماره نوزدهم، 1395.
- داورپناه، سجاد، ناصری مقدم، حسین، «بررسی و نقد دلایل حکم بطلان معامله مشروط به عمل حرام (با تکیه به دلیل حرمت أکل مال به باطل)»، آموزه­های فقه مدنی، 1398، دوره یازده، شماره بیستم، 1398.
- زاهدی، لطیف، تحریک‌ به‌ ارتکاب جرم، تهران، چـاپخانه سـپهر، 1351.
- سـمیعی، حسن، حقوق جزا، تهران، شرکت مـطبوعات، 1333.
- صـادقی، محمدهادی، حقوق جزای اختصاصی، چاپ پانزدهم، تهران، میزان، 1378.
- صانعی، پرویز، حقوق جزای عمومی، تهران، طرح نو، 1382.
- صدارت، عـلی، حقوق جزا و جرم‌­شناسی‌، کانون‌ معارف، 1340.
- صفایی، سیدحسین، بادینی، حسن، عباسلو، بختیار، صالحی، سعیده، «معیار تقسیم مسئولیت در فرض تعدد اسباب و تحول آن در حقوق ایران»، دیدگاه­های حقوق قضایی، شماره هشتاد و چهارم، 1397.
- عبدالملک، جندی، الموسوعۀ الجنائیۀ، الطبعۀ الثانیۀ، بـیروت، دارالعلم للجمیع، 1942.
- علوی، سید حسن، «رابطه تقصیر و عنصر روانی در حقوق جزا»، مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره سی و سوم، 1395.
- علی­آبادی، عبد الحسین، حقوق جنائی، جلد اول، چاپ پنجم، تهران‌، فردوسی‌، 1392.
- عوض‌، محمد‌، قانون العقوبات (القسم العالم)، اسکندریه، دارالمطبوعات الجامعیه، 1980.
- قاسم‌زاده، مرتضی، «تجزیه و تحلیل مفهوم عنصر روانی جرم»، دیدگاه­های حقوق قضایی، شماره دهم و یازدهم، 1377.
- کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، تهران، دانشگاه تهران، چاپ چهاردم، 1395.
- کلانتری، علی­اکبر، «بررسی تطبیقی حدیث رفع در منابع فریقین»، مشکوه، شماره سوم، 1393.
- گارو، رنه، مطالعات‌ عملی و نظری در حقوق جزا، ترجمه ضیاء الدیـن نقابت، تهران، انتشارات مجد، 1400.
- گلدوزیان، ایرج، حقوق جزای عمومی، چاپ بیست و چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1400.
- محسنی، مرتضی، «دوره حقوق جزای عمومی»، جلد دوم، چاپ اول، تهران، انتشارات گنج دانش، 1376.
- محسنی، وجیهه، «بررسی تطبیقی گزینش سردفتران اسناد رسمی در نظام حقوقی ایران و فرانسه»، مجله کانون سردفتران ، ماهنامة خبری و تحلیلی در زمینه علوم انسانی، نشریة علمی-‌ تخصصی حقوق، دوره دوم، 1393.
- مرادی، امیر، جهانیان، مرتضی، «اخلاق حرفهای سردفتران ودفتریاران دفاتراسنادرسمی»، ماهنامة خبری و تحلیلی در زمینه علوم انسانی، نشریة علمی - تخصصی حقوق، شماره صد و شصت و سوم، 1395.
- معلوف، لویس، المنجد، ترجمه احمد سیاح، چاپ هشتم، انـتشارات اسـلام، 1387.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ چهل و یکم، جلد یکم، تهران، دارالکتب اسلامیه، 1380.
- مهاجرین، رضا، آبید، محمد، هاشمی، حمید، «بررسی جرم جعل و تزویر از منظر آموزه­های اسلامی»، پژوهشنامه حقوق کیفری، شماره دوم، 1390.
- میرسعیدی، سید منصور، مسئولیت کیفری، چاپ اول، تهران، میزان، 1383.
- میرمحمد صادقی، حسین، جرایم علیه اموال و مالکیت، جلد دوم، تهران، میزان، 1386.
- نایبی، ناصر، «مسئولیت مدنی سردفتر اسناد رسمی»، مجله کانون سردفتران، ماهنامة خبری و تحلیلی در زمینه علوم انسانی، نشریة علمی - تخصصی حقوق،  شماره پنجاه و یکم، 1383.
- نجیب حـسنی، مـحمود، قانون العقوبات (القسم العام )، مصر، دارالنهضۀ‌ العربیه‌، 1962.
- نوربها، رضا، زمینه حقوق جزای عمومی، چاپ بیست و ششم، تهران، انتشارات گنج دانش، 1388.
- والقهوجی‌، علی عبدالقادر، قانون العقوبات (القسم العام)، بیروت، الحلبیا لحقوقیۀ، 2009.