سازوکارهای مقابله با ابعاد اقتصادی خشونت خانگی علیه زنان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق، واحد آیت الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران

2 گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.

3 گروه حقوق بین الملل، موسسه آموزش عالی فروردین، قائمشهر، ایران.

10.22034/ejs.2022.366426.1316

چکیده

زمینه و هدف: خشونت اقتصادی علیه زنان در محیط خانواده از اشکال مختلف خشونت خانگی است که چندان مورد توجه قرار نگرفته و در این مقاله تلاش شده به سازوکارهای مقابله با آن پرداخته شود.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر از نوع نظری توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه‌ای استفاده‌شده است.
یافته‌ها: قانون گذار برای مقابله با خشونت اقتصادی خانگی، سازوکارهایی چون حق نفقه و حق اشغال برای زنان در نظر گرفته است اما این سازوکارها کافی به نظر نمی‌رسد. توانمندسازی زنان در قالب حرفه آموزی و فراهم کردن زمینه و فرصت اشتغال برای زنان در کنار فرهنگ سازی مهمترین سازوکارهایی است که می‌تواند در کاهش خشونت اقتصادی خانگی علیه زنان تاثیرگذار باشد. وقتی زنان از شغل و درآمد اقتصادی برخوردار هستند کمتر از لحاظ اقتصادی در معرض بزه دیده گی خشونت خانگی قرار می‌گیرند. ضمن اینکه آموزش و رشد فرهنگی نیز به تغییر دیدگاه مردان نسبت به زنان انجامیده و مانع استفاده مردان از حربه‌های اقتصادی جهت اعمال فشار و خشونت علیه زنان در محیط خانواده می‌شود.
نتیجه‌گیری: قوانین موجود در مواجه با خشونت اقتصادی خانگی علیه زنان دارای نارسائی است. بر همین اساس، تدوین قوانین در راستای حمایت موثر از حقوق اقتصادی زنان به ویژه زنان خانه‌دار ضروری است.

کلیدواژه‌ها


- قرآن مجید
- ‌ابن ادریس حلّی، محمّد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، چاپ دوم، قم، مؤسّسه نشر اسلامی، 1410.
- ‌ابن برّاج، عبدالعزیز، المهذّب، چاپ اوّل، قم، مؤسّسه النشر الاسلامی، 1406.
- ابن فارس زکریّا، احمد، معجم مقائیس اللغه، چاپ اول، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1404.
- ‌ابن منظور، محمّد بن مکرّم، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت، دارالفکر، 1414.
- ‌امام خمینی، سیّد روح الله، تحریرالوسیله، چاپ سوم، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1390.
- ‌امام خمینی، سیّد روح الله، استفتاءات، چاپ اوّل، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1372.
- ‌امام خمینی، سیّد روح الله، کتاب البیع، چاپ اول، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1421.
- ‌انصاری، مرتضی بن محمّد امین، المکاسب، چاپ اوّل، قم، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 1415.
- ‌بجنوردی، سیّد حسن، القواعد الفقهیّه، چاپ اوّل، قم، نشر الهادی، 1377.
- ‌بحرانی، یوسف، حدائق الناضرة فی احکام العتره الطاهره. چاپ اوّل، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1405.
- ‌جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیّه، چاپ چهارم، بیروت، دارالعلم للملایین، 1407.
- ‌حر عاملی، محمّد بن حسن، تفصیل وسائل الشّیعه الی تحصیل مسائل الشّریعه، چاپ اوّل، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1409.
- ‌خوانساری، سیّد احمد، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، چاپ دوم، قم، موسّسه اسماعیلیان، 1418.
- راغب اصفهانی، محمد، المفردات فی غریب القرآن، چاپ اول، دمشق، دار القلم، 1412.
- روشن، محمد، جهان­تیغی، مجتبی، «آموزه­های حقوقی گواه»، شماره یکم، 1397.
- ‌سعدی، ابوجیب، قاموس الفقهی لغه و اصطلاحا، چاپ دوم، دمشق، دارالفکر، 1408.
- شهید اوّل (عاملی)، محمّد بن مکّی، الّلمعه الدمشقیّه فی فقه الامامیّه، چاپ اول، بیروت، الدار الإسلامیّة، 1410.
- شهید ثانی، زید بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، چاپ اول، قم، موسسه المعارف الإسلامیه، 1413.
- ‌شهیدی، مهدی، شروط ضمن عقد، چاپ سوم، تهران، مجد، 1391.
- ‌شهیدی، مهدی، مجموعه مقالات حقوقی (حقوق مدنی، حقوق بازرگانی، حقوق کیفری)، چاپ اوّل، تهران، نشرحقوقدان، 1375.
- ‌صفایی، سیّد حسین، قاسم­زاده، سیّد مرتضی، اشخاص و محجورین، چاپ دوازدهم، تهران، سمت، 1384.
- ‌طوسی، محمّد بن حسن، النهایه فی مجرّد الفقه و الفتاوی، چاپ دوم، بیروت، دارالکتب العربی، 1400.
- ‌طوسی، محمّد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیّه، چاپ سوم، تهران، المکتبه المرتضویّه، 1387.
- ‌طوسی، محمّد بن حسن، الخلاف، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1407.
- ‌فاضل لنکرانی، محمّد، جامع المسائل، چاپ یازدهم، قم، نشر امیر، 1383.
- ‌فخرالمحقّقین حلّی، محمّد بن حسن، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، چاپ اوّل، قم، موسّسه اسماعیلیان، 1387.
- ‌کاشف الغطاء، محمّد حسین، تحریر المجلّه، چاپ اوّل، نجف، المکتبه المرتضویّه، 1359.
- ‌گرجی، ابوالقاسم، «حق و حکم و فرق میان آن‌ها»، مجله مطالعات حقوقی و قضایی، شماره اول، 1364.
- محقّق ثانی، علی‌ بن‌ حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، چاپ دوم، قم، مؤسّسه آل البیت (ع)، بی­تا.
- محقّق حلّی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1408.
- ‌محقّق داماد، سیّد مصطفی، «شرط فرزندآوری و یا عدم آن»، مجلّه فقه پزشکی، شماره دوم، 1389.
 
- محقّق داماد، سیّد مصطفی، نظریّه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، 1388.
- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، چاپ اوّل، تهران، وزارت فرهنگ، 1368.
- ‌مکارم شیرازی، ناصر، کتاب النکاح، چاپ اوّل، قم، مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب (ع)، 1424.
- ‌مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات جدید، چاپ دوم، قم، مؤسّسه علی بن ابی طالب (ع)، 1427.
- نائینی، محمد حسین، منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، چاپ اول، تهران، المکتبة المحمدیّة، 1373.
- ‌یزدی، سیّد محمّد کاظم، العروه الوثقی، چاپ اوّل، مؤسّسه نشر اسلامی، 1417.