تحقق توسعه اقتصادی از دیدگاه امام علی (ع) با تاکید بر نهج البلاغه

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای رشته‌ تاریخ وتمدن ملل اسلامی، دانشکده علوم انسانی،واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

2 استادیارگروه معارف، دانشکده علوم انسانی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

3 استادیارگروه معارف، دانشکده علوم انسانی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران.

10.22034/ejs.2022.337367.1220

چکیده

زمینه و هدف: توسعه اقتصادی دغدغه همه مکاتب و نظام‌های سیاسی است. با توجه به اهمیت توسعه اقتصادی، پژوهش حاضر به بررسی تحقق آن از دیدگاه امام علی (ع) است.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع بنیادی و شیوه گردآوری اطلاعات با استناد به منابع فقهی و نهج البلاغه انجام شده است. شیوه تحلیل داده‌ها نیز استنباطی است.
یافته‌ها: تحقق توسعه اقتصادی نیازمند توأمانی نظر و عمل است که در سیره امام علی (ع) به صورت رفع فقر و محرومیت، عدالت‌ورزی، کار و تلاش و توسعه انسانی و اخلاقی جامعه است. توسعه زمانی می تواند الگویی برای همگان باشد که ابعاد معنوی و الهی زندگی انسانی را ارتقا ببخشد و اهداف دنیوی را در تقابل با اهداف معنوی انسانی قرار ندهد. این موضوع در نهج‌البلاغه به عنوان الگوی توسعه اقتصادی نمایان است.
ملاحظات اخلاقی: نگارش مقاله حاضر با در نظر گرفتن اصول دقیق و علمی جهت بهره گیری از منابع انجام شده است.
نتیجه‌گیری: توسعه از دیدگاه امام علی (ع) معطوف به سعادت دنیوی و اخروی است. کار و تلاش از نظر کیفیت دارای اهمیت فراوانی است. عدالت‌ورزی و رفع محرومیت‌ها و ایجاد رفاه و برابری برای همگان، محورهای تحقق توسعه اقتصادی محسوب می-شوند.

کلیدواژه‌ها


- امام علی (ع)، نهج­البلاغه، گردآوری شریف رضی، ترجمه جعفر دشتی، تهران، نشر پیام عدالت، 1379.
- ابدی، سعیدرضا، اسفندیاری­فر، خشایار، جعفری، نادر، «مکاتب اقتصادی و حقوق کار (با تکیه بر اقتصاد نهادگرایی و نئوکلاسیک)»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره نوزدهم، شماره چهار، 1395.
- ابن ابی حدید، عبد الحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغه، قم، نشر آیت­الله مرعشی نجفی، 1393.
- ابن حیون، نعمان ابن محمد، دعائم الاسلام ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الاحکام، بیروت، دارالمعارف، 1342.
- ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابیطالب، بیروت، دارالاضواء، 1417.
- البلاذری، احمد ابن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق شیخ محمد باقر محمودی، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، 1397.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ترجمه و تحقیق باقر میرعبداللهی، تهران، نشر مؤسسه فرهنگی و هنری دارالحدیث، 1395.
- ثقفی، ابواسحاق ابراهیم، الغارات، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1374.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ویراستار عبدالرحیم ربانی شیرازی، قم، نشر آل البیت، 1416. 
- دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، نشر شریف رضی، قم، 1371.
- طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1374.
- طوسی، محمدبن حسن، تهذیب الاحکام، تهران، انتشارات دارالاسلامیه، 1365.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، جلد دو، سه و هشت، تهران، دار الکتاب الاسلامیه، 1407.
- گری، جان، لیبرالیسم، معنا و تاریخ آن، ترجمۀ محمد ساوجی، تهران، نشر مرکز نشر و انتشارات وزارت امور خارجه، 1387.
- ماندگار، محمدمهدی، خط­مشی­های سیاسی نهج­البلاغه، قم، بوستان کتاب، 1381. 
- متقی هندی، علی، کنز العمال، بیروت، موسسة الرساله، 1389. 
- محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امیرالمومنین (ع)، جلد چهارم، ترجمه مهدی مهریزی، قم، موسسه فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۸۲.
- مصطفوی، حسن، تفسیر روشن، تهران، انتشارات مرکز نشر کتاب، 1380.
- مکارم­شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الإسلامیه، 1374.
- منتظر القائم، اصغر، تاریخ امامت، قم، دفتر نشر معارف، 1385.
- نصیری، محمد، تاریخ تحلیلی صدر اسلام، قم، دفتر نشر معارف، 1392.
- هاشمی، سید محمد، حقوق بشر و آزادی­های اساسی، چاپ اول، تهران، نشر میزان، 1386.
- یعقوبی، احمد ابن محمد ابن واضح، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، 1960.