ضمانت کیفری حقوق اقتصادی زوجه

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه حقوق، واحد نوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، نوشهر، ایران

2 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، واحد علوم و تحقیقات ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

3 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: زوجه در روابط با زوج دارای حقوق متعددی است. بخشی از این حقوق تحت عنوان حقوق مالی و اقتصادی یاد می‌شود. حقوق اقتصادی زوجه شامل مواردی چون مهریه، نفقه، نحله اجرت‌المثل می‌باشد. هدف اصلی مقاله حاضر این است که ضمانت اجرای کیفری حقوق اقتصادی زوجه را بررسی نماید.
مواد و روش‌ها: مقاله پیش‌رو توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه‌ای به بررسی موضوع پرداخته است.
یافته‌ها: همه مصادیق حقوق اقتصادی زوجه دارای ضمانت کیفری نیست. بهره‌گیری از ضمانت کیفری در روابط زوجین چندان با بنیان و فلسفه خانواده و ازدواج که مبتنی بر علاقه است سازگار نیست، بر همین اساس رویکرد قانون‌گذار در این خصوص حداقلی است.
ملاحظات اخلاقی: در مراحل مختلف نگارش مقاله، اصول اخلاقی و علمی از جمله بهره‌گیری علمی و دقیق از منابع علمی رعایت شده است.
نتیجه‌گیری: در خصوص حقوق اقتصادی زوجه صرفاً در مورد مهریه و نفقه ضمانت کیفری پیش‌بینی شده است. در خصوص مهریه نیز با صدور بخشنامه اخیر قوه قضائیه که برای اجرای احکام حبس عدم پرداخت مهریه محدودیت قائل شده است، عملاً ضمانت کیفری منتفی شده است. قانون­گذار برای نفقه نیز ضمانت کیفری حبس تعیین کرده است اما واقعیت امر این است که مجازات حبس برای ترک انفاق تأثیری بر وضعیت زوجه ندارد. بنابراین بهتر است به جای مجازات حبس، مجازات‌های دیگری از جمله محکومیت به کار اجباری در مراکز معین و پرداخت دستمزد آن به محکوم‌له در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


امامی، اسدالله، صفایی، سید حسین، مختصر حقوق خانواده، چاپ 29، تهران، بنیاد حقوقی میزان، 1390.
پژوهشکده شورای نگهبان، قانون حمایت خانواده در پرتو نظرات شورای نگهبان، چاپ اول، تهران، انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان، 1393.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، چاپ سیزدهم، تهران، نشر گنج دانش، 1396.
حبیبی تبار، جواد، گام‌به‌گام با حقوق خانواده، چاپ دوم، قم، نشر گام‌به‌گام، 1394.
حکمت نیا، محمود، حقوق زن و خانواده، چاپ پنجم، تهران، پژوهشکده نظام اسلامی، 1397.
عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، چاپ اول، انتشارات امیرکبیر،1362.
فرشتیان، حسن، نفقه زوجه در حقوق ایران و مطالعه تطبیقی، چاپ اول، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1371.
فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، چاپ نهم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1361.
کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق، ج1، چاپ پنجم، تهران، بنیاد حقوقی میزان، 1388.
کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق، چاپ شصت و هفتم، تهران، بنیاد حقوقی میزان، 1389.
کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده، ج 2، چاپ دوم، تهران، انتشارات گنج دانش، 1397.
گلدوزیان، ایرج، حقوق جزای عمومی ایران، ج1، چاپ دوازدهم، تهران، نشر دانشگاه تهران، 1390.
محسنی، سعید؛ قبولی درافشان، سید محمدمهدی، «بررسی نوآوری‌ها و چالش‌های ماهوی قانون حمایت خانواده مصوب 1391»، مجله مطالعات زن و خانواده، شماره 2، دوره دوم، زمستان 1392.
هدایت نیا، فرج‌الله؛ محمدی، مرتضی احمدیه، مریم، حقوق مالی زوجه، چاپ اول، تهران، روابط عمومی شورای فرهنگی اجتماعی، 1386.
ب) عربی
ابن براج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز، المهذب؛، جلد 2، چاپ اول قم، دفتر انتشـارات اسـلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1406.
ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، جلد 11، چاپ سوم، نشر ادب الحوزه، 1405.
جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضۀالبهیۀ فی شرح اللمعۀ الدمشـقیۀ، ج 2، چاپ اول، قم، کتاب‌فروشی داوری، 1410.
حلی (علامه)، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام، ج34، چاپ دوم، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1413.
طباطبایی حائری، سید علی بن محمد، ریاض المسائل، ج12، چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت، 1418.
طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج 5، چاپ سوم، تهران، کتاب‌فروشی مرتضوی، 1416.
طوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن، الخلاف، ج 6، چاپ اول، قم، دار المعارف الاسلامیه و موسسه نشر اسلامی، بی‌تا.
فراهیدی، خلیل، کتاب العین، ج3، چاپ دوم، قم، مؤسسه دارالحجره، 1409.
مصطفوی، محمدکاظم، مئاه قواعد الفقیه، چاپ چهارم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417.
نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج31، چاپ پنجم، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1386.